Η ΕΕ επενδύει πάνω από 62 εκατ. ευρώ σε 17 καινοτόμα έργα καθαρής τεχνολογίας μικρής κλίμακας με έναν τέταρτο γύρο επιχορηγήσεων στο πλαίσιο του Ταμείου Καινοτομίας της ΕΕ. Οι επιχορηγήσεις που διατίθενται συμβάλλουν στην εισαγωγή πρωτοποριακών τεχνολογιών στην αγορά για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το υδρογόνο και την αποθήκευση ενέργειας. Αυτό θα επιταχύνει τη μετάβαση της Ευρώπης σε καθαρές μορφές ενέργειας και την απαλλαγή της από τις ανθρακούχες εκπομπές, σε μεγάλη γεωγραφική έκταση και σε ευρύ φάσμα βιομηχανικών τομέων. Τα επιλεγμένα έργα βρίσκονται σε έντεκα κράτη μέλη της ΕΕ: Βέλγιο, Φινλανδία, Γαλλία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Πολωνία, Ισπανία και, για πρώτη φορά, Τσεχία, Κύπρος, Λιθουανία και Σλοβενία. Στους τομείς που καλύπτονται περιλαμβάνονται η παραγωγή πράσινου υδρογόνου, η αιολική ενέργεια και η υαλουργία.
Καθένα από τα 17 έργα θα λάβει επιχορήγηση μεταξύ 2,5 και 7,5 εκατ. ευρώ, η οποία θα χρηματοδοτηθεί από έσοδα από την εμπορία εκπομπών. Τα έργα αξιολογήθηκαν από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες βάσει της ικανότητάς τους να μειώνουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε σύγκριση με τις τεχνολογίες που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα και να καινοτομούν πέρα από τις πλέον σύγχρονες τεχνολογίες, ενώ βρίσκονταν σε επαρκές επίπεδο ωρίμανσης για υλοποίηση. Άλλα κριτήρια επιλογής περιλάμβαναν τις δυνατότητες κλιμάκωσης καθώς και τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας των έργων.
Επιπλέον, ένας μικρός αριθμός έργων που είναι πολλά υποσχόμενα αλλά δεν είναι ακόμα αρκετά ώριμα για επιχορήγηση θα αξιολογηθούν ενόψει της ενδεχόμενης χορήγησης βοήθειας από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για την ανάπτυξή τους. Τα έργα αυτά θα ανακοινωθούν κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2023.
Τα έργα εν συντομία
Ενεργοβόρες βιομηχανίες:
Γυαλί, κεραμικά και οικοδομικά υλικά (5 έργα): Ένα έργο στο Βέλγιο συνίσταται στη χρησιμοποίηση αποβλήτων από την παραγωγή χάλυβα και τη δέσμευση CO2 για την παραγωγή ενός καινοτόμου δομικού υλικού για κτίρια χωρίς τσιμέντο. Ένα άλλο έργο στη Σλοβενία θα παρουσιάσει μια πρώτη στο είδος της κάμινο υαλουργίας με αναγέννηση, που θα μειώσει την κατανάλωση φυσικού αερίου χάρη στη μερική ηλεκτροδότηση της διαδικασίας τήξης. Ένα τρίτο έργο θα αναπτύξει υβριδική κάμινο για την παραγωγή υαλοβάμβακα στις Κάτω Χώρες. Τέλος, δύο έργα στην Ιταλία θα μειώσουν τις εκπομπές από την παραγωγή γυαλιού υψηλής ποιότητας μέσω της υβριδικής χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου στην κάμινο τήξης και μέσω της ανάκτησης θερμότητας κατά την παραγωγή.
Διυλιστήρια και υδρογόνο (4 έργα): Ένα έργο στις Κάτω Χώρες θα χρησιμοποιήσει μια ρηξικέλευθη τεχνολογία για την παραγωγή ακατέργαστων καύσιμων σακχάρων από δασικά και γεωργικά κατάλοιπα για την τροφοδοσία κινητήρων πλοίων. Χάρη στον συνδυασμό φωτοβολταϊκών και βιομάζας, ένα έργο στην Τσεχία θα παράγει πράσινο υδρογόνο για τον εφοδιασμό τοπικών επιχειρήσεων λεωφορείων, τρένων και φορτηγών. Ένα άλλο έργο θα χρησιμοποιήσει ηλεκτρολυτική κυψέλη ισχύος 2 MW για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου στην Κύπρο για χρήση στις μεταφορές. Ένα τέταρτο έργο στην Πολωνία θα δημιουργήσει εγκατάσταση για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου, το οποίο θα τροφοδοτείται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ένα σύστημα ανάκτησης θερμότητας.
Τσιμέντο και άσβεστος (1 έργο): Για την απαλλαγή μέρους της διαδικασίας παραγωγής τσιμέντου από τις ανθρακούχες εκπομπές, ένα έργο στην Ισπανία θα παράγει αέριο σύνθεσης από κατάλοιπα αποβλήτων για την αντικατάσταση μεγάλης ποσότητας ορυκτών καυσίμων που χρησιμοποιούνται κατά την παραγωγή.
Άλλες ενεργοβόρες βιομηχανίες (1 έργο): Ένα έργο στην Ισπανία θα αναπτύξει ένα σύστημα αντλιών θερμότητας, με εξαιρετικές δυνατότητες κλιμάκωσης, το οποίο θα χρησιμοποιεί συμπίεση για την αύξηση της ανάκτησης της απόβλητης θερμότητας σε ενεργοβόρες βιομηχανίες.
Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (4 έργα): Ένα έργο στη Γαλλία θα επιδείξει μια καινοτόμο δομή φωτοβολταϊκών, συμβατή με τη γεωργική παραγωγή. Στην Ισπανία, ένα έργο θα χρησιμοποιήσει τεχνολογία αυτόνομων σταθερών ιστίων (wingsails) για τη μείωση της κατανάλωσης καυσίμων στις θαλάσσιες μεταφορές. Ένα έργο στη Φινλανδία θα χρησιμοποιήσει γεωθερμικό σύστημα θέρμανσης και ψύξης σε ένα κτιριακό συγκρότημα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Τέλος, στη Γαλλία, ένα έργο θα επιδείξει ένα εξαιρετικά καινοτόμο υδρογονοκίνητο ρυμουλκό σκάφος για μεταφορές χύδην φορτίων στη μητροπολιτική περιφέρεια του Παρισιού.
Αποθήκευση ενέργειας (1 έργο): Στη Λιθουανία, ένα έργο θα αναδείξει ένα νέο φωτοβολταϊκό σύστημα και σύστημα αποθήκευσης που θα επιτρέψει στους εμπορικούς και βιομηχανικούς καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας να καλύψουν το 100 % των αναγκών τους με οικονομικά αποδοτική και τοπικά παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια.
Κατασκευή εξαρτημάτων για αποθήκευση ενέργειας ή παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (1 έργο): Ένα έργο θα ξεκινήσει την παραγωγή νέας τεχνολογίας ψύξης μπαταρίας για ηλεκτρικά οχήματα, η οποία θα μειώσει το κόστος και τις εκπομπές CO2. Το έργο θα υλοποιηθεί ταυτόχρονα στην Τσεχία, τη Γαλλία και την Ισπανία.
Ιστορικό
Το Ταμείο Καινοτομίας είναι ένα από τα μεγαλύτερα χρηματοδοτικά προγράμματα παγκοσμίως για την επίδειξη και εμπορική εκμετάλλευση καινοτόμων τεχνολογιών χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Χρηματοδοτείται από έσοδα από τον πλειστηριασμό δικαιωμάτων από το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής της ΕΕ (ΣΕΔΕ), τα οποία εκτιμώνται επί του παρόντος σε περίπου 38 δισ. ευρώ έως το 2030. Το Ταμείο Καινοτομίας έχει ως στόχο να δημιουργήσει τα κατάλληλα οικονομικά κίνητρα για τις επιχειρήσεις και τους δημόσιους φορείς ώστε να επενδύσουν σήμερα στην επόμενη γενιά τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, καθώς και να δώσει στις εταιρείες της ΕΕ το πλεονέκτημα του πρωτοπόρου, προκειμένου να αποκτήσουν παγκόσμια ηγετική θέση στις τεχνολογίες.
Τα επιτυχόντα έργα στο πλαίσιο αυτής της δεύτερης πρόσκλησης θα αρχίσουν τώρα να προετοιμάζουν τις επιμέρους συμφωνίες επιχορήγησης με τον Ευρωπαϊκό Εκτελεστικό Οργανισμό για το Κλίμα, τις Υποδομές και το Περιβάλλον (CINEA), τον εκτελεστικό οργανισμό του Ταμείου. Αυτές αναμένεται να οριστικοποιηθούν το δεύτερο τρίμηνο του 2023, επιτρέποντας στην Επιτροπή να εκδώσει την αντίστοιχη απόφαση χορήγησης και να αρχίσει τη διάθεση των επιχορηγήσεων.
Στις 19 Ιανουαρίου 2023, υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, επενδυτές και ηγέτες της βιομηχανίας θα συγκεντρωθούν στο συνέδριο «Financing Innovative Clean Tech» για να συζητήσουν με δημόσιους και ιδιωτικούς χρηματοδότες τις πολυάριθμες επιχειρηματικές ευκαιρίες που προσφέρονται στο πλαίσιο του Ταμείου Καινοτομίας. Τα έργα της δεύτερης πρόσκλησης υποβολής προτάσεων μεγάλης κλίμακας που ολοκλήρωσαν επιτυχώς τις συμφωνίες επιχορήγησης θα υπογράψουν τις συμφωνίες τους κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης.
Στις 3 Νοεμβρίου η Επιτροπή δημοσίευσε την τρίτη πρόσκληση υποβολής προτάσεων για έργα μεγάλης κλίμακας. Όπως ανακοινώθηκε στο σχέδιο REPowerEU, η διαθέσιμη χρηματοδότηση διπλασιάστηκε σε 3 δισ. ευρώ για την περαιτέρω στήριξη της ανεξαρτησίας της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, με συγκεκριμένα θέματα RePowerEU σχετικά με τον εξηλεκτρισμό στη βιομηχανία και το υδρογόνο, τη μεταποίηση και τα πιλοτικά έργα μεσαίου μεγέθους. Τα έργα που δεν πέτυχαν στις προηγούμενες προσκλήσεις ενθαρρύνονται να υποβάλουν εκ νέου αίτηση. Η πρόσκληση υποβολής προτάσεων θα είναι ανοικτή έως τις 16 Μαρτίου 2023.
