Η Επιτροπή αποκάλυψε τη στρατηγική της που θα καταστήσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό επωφελή για όλους. Η στρατηγική, προτεραιότητα της οποίας είναι ο άνθρωπος, ανοίγει νέες ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις και ενισχύει την ανάπτυξη μιας αξιόπιστης τεχνολογίας υπέρ μιας ανοικτής και δημοκρατικής κοινωνίας και μιας δυναμικής και βιώσιμης οικονομίας. Η ψηφιακή τεχνολογία θα συμβάλει επίσης στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και στην επίτευξη της πράσινης μετάβασης. Οι προτάσεις για τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς δεδομένων και για τη διασφάλιση της ανθρωποκεντρικής ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης που παρουσιάστηκαν είναι τα πρώτα βήματα για την επίτευξη των στόχων αυτών.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε: «Σήμερα (19/2) υλοποιούμε μια στρατηγική για τη διαμόρφωση του ψηφιακού μέλλοντός μας, μια μοναδική ευρωπαϊκή προσέγγιση που θα συνδυάζει αρμονικά την καινοτομία με τις ανάγκες και τα δικαιώματα των ανθρώπων. Θέλουμε να δώσουμε τη δυνατότητα σε κάθε πολίτη και κάθε επιχείρηση να ευδοκιμήσει σε μια δίκαιη και ανταγωνιστική ψηφιακή οικονομία, καθώς και σε μια ανοικτή, δημοκρατική και βιώσιμη ψηφιακή κοινωνία που θα λειτουργεί ως παγκόσμιο πρότυπο».
Η εκτελεστική αντιπρόεδρος για μια Ευρώπη Έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή, Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, δήλωσε: «Στο επίκεντρο του ψηφιακού μετασχηματισμού μας βάζουμε τον άνθρωπο. Με βάση τα πλεονεκτήματα και τις βασικές αξίες μας, θα προσπαθήσουμε να κάνουμε την Ευρώπη υπέρμαχο της τεχνολογικής καινοτομίας που θα βασίζεται στην αριστεία και την εμπιστοσύνη. Για να συμβεί αυτό, θα διασφαλίσουμε επίσης ισότιμους όρους ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις, μεγάλες και μικρές, σε δίκαιες και ανοικτές αγορές.»
Ο Τιερί Μπρετόν, επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, δήλωσε: «Η Ευρώπη έχει τη δυνατότητα να ηγηθεί των επόμενων κυμάτων της καινοτομίας που βασίζεται στα δεδομένα, να αναπτύξει και να αξιοποιήσει τις δικές της βασικές ικανότητες και να ακμάσει σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ανάπτυξη ασφαλών συστημάτων επεξεργασίας δεδομένων και συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης που χρησιμοποιούν και εκμεταλλεύονται τον συνεχώς εμπλουτιζόμενο θησαυρό δεδομένων αποτελεί βασικό μέρος των προσπαθειών μας για ένα βιώσιμο οικονομικό μέλλον.»
Η Ευρώπη ως αξιόπιστος ψηφιακός ηγέτης
Οι εφαρμογές που βασίζονται σε δεδομένα θα είναι προς όφελος των πολιτών και των επιχειρήσεων με πολλούς τρόπους. Μπορούν να βελτιώσουν την υγεία και την περίθαλψη, να δημιουργήσουν καθαρή κινητικότητα και ευφυή συστήματα μεταφορών, να δημιουργήσουν νέα προϊόντα και υπηρεσίες, να αναπτύξουν διασυνοριακές δημόσιες υπηρεσίες που να εξοικονομούν πόρους και να βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοση. Κατά την επόμενη πενταετία, η Επιτροπή θα επικεντρωθεί σε τρεις βασικούς στόχους στον ψηφιακό τομέα:
- τεχνολογία στην υπηρεσία του ανθρώπου·
- δίκαιη και ανταγωνιστική οικονομία· και
- ανοικτή, δημοκρατική και βιώσιμη κοινωνία.
Η Ευρώπη θα αξιοποιήσει τη μακρά ιστορία της στον τομέα της τεχνολογίας, της έρευνας, της καινοτομίας και της επινοητικότητας, καθώς και της ισχυρής προστασίας των δικαιωμάτων και των θεμελιωδών αξιών. Οι νέοι κανόνες θα επιτρέψουν στην Ευρώπη να αναπτύξει ψηφιακές τεχνολογίες αιχμής και θα ενισχύσει τις ικανότητές της στον τομέα της κυβερνοασφάλειας. Οι ισχύοντες κανόνες θα πρέπει να επανεξεταστούν και, εάν χρειαστεί, να προσαρμοστούν. Η Ευρώπη θα συνεχίσει να διατηρεί την ανοικτή, δημοκρατική και βιώσιμη κοινωνία της, η δε ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να στηρίξει αυτές τις αρχές. Η Ευρώπη θα χαράξει και θα ακολουθήσει δική της πορεία ώστε να γίνει μια παγκοσμίως ανταγωνιστική, βασισμένη σε αξίες και χωρίς αποκλεισμούς ψηφιακή οικονομία και κοινωνία, συνεχίζοντας παράλληλα να συνεργάζεται στενά με τους διεθνείς εταίρους της.
Η Ευρώπη ως ηγέτιδα δύναμη μιας αξιόπιστης τεχνητής νοημοσύνης
Η Ευρώπη σαφώς έχει ό,τι απαιτείται προκειμένου να γίνει παγκόσμια ηγέτιδα δύναμη στα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που μπορούν να χρησιμοποιούνται και να εφαρμόζονται με ασφάλεια. Διαθέτουμε άριστα ερευνητικά κέντρα, ασφαλή ψηφιακά συστήματα και ισχυρή θέση στους τομείς της ρομποτικής, καθώς και ανταγωνιστικούς τομείς μεταποίησης και υπηρεσιών, που εκτείνονται από την αυτοκινητοβιομηχανία έως την ενέργεια, από την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη έως τη γεωργία.
Στη Λευκή Βίβλο που παρουσιάζει σήμερα, η Επιτροπή προτείνει ένα πλαίσιο για την αξιόπιστη τεχνητή νοημοσύνη, με βάση την αριστεία και την εμπιστοσύνη. Σε συνεργασία με τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα, στόχος είναι η κινητοποίηση πόρων σε ολόκληρη την αξιακή αλυσίδα και η δημιουργία των κατάλληλων κινήτρων για την επιτάχυνση της ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης, μεταξύ άλλων και από μικρότερες και μεσαίες επιχειρήσεις. Εδώ περιλαμβάνεται η συνεργασία με τα κράτη μέλη και την ερευνητική κοινότητα, καθώς και η προσέλκυση και διατήρηση ταλέντων στην ΕΕ. Δεδομένου ότι τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να είναι πολύπλοκα και να ενέχουν σημαντικούς κινδύνους, είναι ουσιαστικής σημασίας η οικοδόμηση εμπιστοσύνης. Ένα πλαίσιο πρέπει να καλύπτει τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης υψηλού κινδύνου, χωρίς να επιβαρύνει υπερβολικά όσα συστήματα ενέχουν μικρότερους κινδύνους. Εξακολουθούν να ισχύουν αυστηροί κανόνες της ΕΕ για την προστασία των καταναλωτών, την αντιμετώπιση αθέμιτων εμπορικών πρακτικών και την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και της ιδιωτικότητας.
Για τις περιπτώσεις υψηλού κινδύνου, όπως η υγεία, η αστυνόμευση ή οι μεταφορές, τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης πρέπει να είναι διαφανή, ανιχνεύσιμα και να εγγυώνται την εποπτεία από τον άνθρωπο. Οι αρχές θα πρέπει να είναι σε θέση να δοκιμάζουν και να πιστοποιούν αλγορίθμους, καθώς και να ελέγχουν τα καλλυντικά, τα αυτοκίνητα ή τα παιχνίδια. Χρειάζονται αντικειμενικά στοιχεία για την εκπαίδευση των συστημάτων υψηλού κινδύνου ώστε να διασφαλίζεται ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως είναι η ιδιωτικότητα και η απαγόρευση των διακρίσεων. Ενώ σήμερα, η χρήση της αναγνώρισης προσώπου για την εξ αποστάσεως αναγνώριση βιομετρικών στοιχείων γενικώς απαγορεύεται και μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε σπάνιες, δεόντως αιτιολογημένες και αναλογικές περιπτώσεις, υπό την επιφύλαξη διασφαλίσεων και βάσει του ενωσιακού ή του εθνικού δικαίου, η Επιτροπή επιθυμεί να δρομολογήσει έναν εκτεταμένο διάλογο, ο οποίος θα μπορούσε να δικαιολογήσει εξαιρέσεις στο μέλλον, εφόσον χρειαστεί.
Όσον αφορά τις εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης χαμηλότερου κινδύνου, η Επιτροπή προτείνει ένα εθελοντικό σύστημα επισήμανσης. Όλες οι εφαρμογές και οι αλγόριθμοι τεχνητής νοημοσύνης είναι ευπρόσδεκτοι στην ευρωπαϊκή αγορά, εφόσον συμμορφώνονται με τους κανόνες της ΕΕ.
Μια ασφαλής και δυναμική ενιαία αγορά δεδομένων
Ενώ ο όγκος των δεδομένων αυξάνεται συνεχώς, το μεγαλύτερο μέρος των δυνατοτήτων του παραμένει αναξιοποίητο. Με μια ενιαία αγορά δεδομένων, η ΕΕ σκοπεύει να αποδεσμεύσει μη χρησιμοποιηθέντα δεδομένα, επιτρέποντάς τους να κυκλοφορούν ελεύθερα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε όλους τους τομείς, προς όφελος των επιχειρήσεων, των ερευνητών και των δημοσίων διοικήσεων. Για να επιτευχθεί αυτό, η ΕΕ θα θεσπίσει πρακτικούς, δίκαιους και σαφείς κανόνες για την πρόσβαση στα δεδομένα και τη χρήση τους, οι οποίοι θα συνάδουν με τις ευρωπαϊκές αξίες και δικαιώματα, όπως είναι η προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, η προστασία των καταναλωτών και η νομοθεσία περί ανταγωνισμού.
Η ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δεδομένα προτείνει να θεσπιστούν μέτρα για τη διακυβέρνηση των δεδομένων, την πρόσβαση σε αυτά και την επαναχρησιμοποίησή τους για την ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ επιχειρήσεων και δημόσιων αρχών· να καταστούν τα δεδομένα του δημόσιου τομέα ευρύτερα διαθέσιμα μέσω του ανοίγματος συνόλων δεδομένων υψηλής αξίας σε ολόκληρη την ΕΕ και της δυνατότητας δωρεάν επαναχρησιμοποίησής τους· και να δοθεί η δυνατότητα στους χρήστες να διατηρούν τον έλεγχο των δεδομένων τους επενδύοντας στην ανάπτυξη ικανοτήτων για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και τις ψηφιακές δεξιότητες.
Στο πλαίσιο των προτεινόμενων προγραμμάτων «Ορίζων Ευρώπη» και «Ψηφιακή Ευρώπη» (2021-2027), η Επιτροπή θα αναπτύξει κοινούς ευρωπαϊκούς χώρους δεδομένων σε κρίσιμους τομείς, όπως η βιομηχανική παραγωγή, η πράσινη συμφωνία, η κινητικότητα ή η υγεία· και θα επενδύσει 2 δισ. ευρώ σε ευρωπαϊκά έργα υψηλού αντικτύπου για ευρωπαϊκούς χώρους δεδομένων και σε αξιόπιστες και ενεργειακά αποδοτικές υποδομές υπολογιστικού νέφους.
Επόμενα βήματα
Όπως ορίζεται στη στρατηγική που παρουσιάζεται σήμερα, η Επιτροπή θα υποβάλει εντός του έτους νομοθέτημα για τις ψηφιακές υπηρεσίες, θα προτείνει αναθεώρηση του κανονισμού σχετικά με την ηλεκτρονική ταυτοποίηση και τις υπηρεσίες εμπιστοσύνης για ηλεκτρονικές συναλλαγές στην εσωτερική αγορά (κανονισμός eIDAS), και θα ενισχύσει την κυβερνοασφάλεια μέσω μιας Κοινής Μονάδας Κυβερνοχώρου. Η Ευρώπη θα συνεχίσει επίσης να δημιουργεί συμμαχίες με εταίρους παγκοσμίως, μοχλεύοντας τη ρυθμιστική της εξουσία, τη δημιουργία ικανοτήτων, τη διπλωματία και τη χρηματοδότηση, ώστε να προωθήσει το ευρωπαϊκό μοντέλο ψηφιοποίησης.
Η Λευκή Βίβλος για την τεχνητή νοημοσύνη έχει πλέον τεθεί σε δημόσια διαβούλευση έως τις 19 Μαΐου 2020. Η Επιτροπή συγκεντρώνει επίσης παρατηρήσεις σχετικά με τη στρατηγική της για τα δεδομένα. Με βάση τα στοιχεία που θα συγκεντρωθούν, η Επιτροπή θα λάβει περαιτέρω μέτρα για να στηρίξει την οικονομία των δεδομένων και την ανάπτυξη της αξιόπιστης τεχνητής νοημοσύνης.
Ιστορικό
Από το 2014, η Επιτροπή έχει λάβει ορισμένα μέτρα για να διευκολύνει την ανάπτυξη μιας οικονομίας με ευελιξία στην αξιοποίηση δεδομένων, π.χ. τον κανονισμό για την ελεύθερη ροή των δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα, την πράξη για την κυβερνοασφάλεια, την οδηγία για τα ανοικτά δεδομένα και τον γενικό κανονισμό για την προστασία δεδομένων.
Το 2018, η Επιτροπή παρουσίασε για πρώτη φορά μια στρατηγική για την τεχνητή νοημοσύνη και συμφώνησε επί ενός συντονισμένου σχεδίου με τα κράτη μέλη. Το πλαίσιο για την τεχνητή νοημοσύνη που παρουσιάζεται σήμερα βασίζεται επίσης στο έργο της ομάδας εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου για την τεχνητή νοημοσύνη, η οποία εκπόνησε και τον Απρίλιο του 2019 παρουσίασε τις κατευθυντήριες γραμμές δεοντολογίας για μια αξιόπιστη τεχνητή νοημοσύνη.
Η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπογράμμισε στις πολιτικές της κατευθύνσεις ότι η Ευρώπη πρέπει να ηγηθεί της μετάβασης σε έναν υγιή πλανήτη και σε έναν νέο ψηφιακό κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό, ανακοίνωσε ότι, κατά τις πρώτες 100 ημέρες της θητείας της, θα δρομολογήσει διάλογο για την δεοντολογική και βασισμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα τεχνητή νοημοσύνη και τη χρήση μαζικών δεδομένων για τη δημιουργία πλούτου για τις κοινωνίες και τις επιχειρήσεις.
