Η διατήρηση και προστασία των στοιχείων που κληρονομήσαμε από το παρελθόν παίζουν καθοριστικό ρόλο για το μέλλον μας. Η πεποίθηση αυτή αποτελεί τον πυρήνα του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS), ενός μη-κυβερνητικού οργανισμού, αφοσιωμένου στη διατήρηση της αρχιτεκτονικής και αρχαιολογικής κληρονομιάς.
Τα 10,000 μέλη μας σε όλο τον κόσμο—μεταξύ των οποίων αρχιτέκτονες, αρχαιολόγοι, γεωγράφοι, προγραμματιστές και ανθρωπολόγοι—μοιράζονται το ίδιο όραμα: να προστατέψουμε και να προβάλουμε την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά. Οι πρόσφατες διαδηλώσεις των νέων για το κλίμα τόνισαν την υπερεπείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, η οποία έχει καταστροφικές συνέπειες, μεταξύ άλλων, και για τα πολιτιστικά μνημεία μας. Είναι επιτακτική ανάγκη να αναλάβουμε τώρα δράση για να διασώσουμε το συγκεκριμένο μέρος της κληρονομιάς της ανθρωπότητας.
Γι’ αυτό και, σε συνεργασία με το CyArk και το Google Arts & Culture, παρουσιάζουμε το Heritage on the Edge, μια νέα online εμπειρία, που αναδεικνύει τη σοβαρότητα της κατάστασης, μέσα από 5 Τοποθεσίες που υπάρχουν στη λίστα Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Ακολουθώντας μας σ’ αυτή τη νέα εμπειρία θα έχετε την ευκαιρία να εξερευνήσετε online πάνω από 50 εκθέματα, μοντέλα 3D, περιηγήσεις με το Street View και συνεντεύξεις με τοπικούς επαγγελματίες και εκπροσώπους κοινοτήτων, σχετικά με τα εμβληματικά αγάλματα της Rapa Nui’s (στα Νησιά του Πάσχα), την υπέροχη πόλη-Τζαμί στο Bagerhat του Μπανγκλαντές, την πλίθινη Μητρόπολη Chan Chan στο Περού, το Κάστρο του Εδιμβούργου στη Σκωτία και την παράλια πόλη Kilwa Kisiwani στην Τανζανία—όλα μνημεία κληρονομιάς, που επηρεάζονται από την κλιματική κρίση.
Φτιαγμένα από ηφαιστειακή σκόνη μεταξύ 10ου και 16ου αιώνα, από τα χέρια των αυτόχθονων κατοίκων της Πολυνησίας, τα Αγάλματα των Νήσων του Πάσχα -γνωστά ως Moai- έχουν ύψος περίπου 4 μέτρων και ζυγίζουν 14 τόνους το καθένα. Όσο ανεβαίνει το επίπεδο τα θάλασσας και αυξάνονται οι καταιγίδες, οι βράχοι πάνω στους οποίους βρίσκονται τα μνημεία αυτά υποσκάπτονται με αποτέλεσμα, κάποια στιγμή, να καταλήξουν τα αγάλματα στη θάλασσα.
To πιο δημοφιλές για τους τουρίστες αξιοθέατο του Εδιμβούργου, το ιστορικό κάστρο και το αστικό κέντρο της πόλης, κινδυνεύουν από τις ραγδαία αυξανόμενες βροχοπτώσεις και τις υπόγειες πλημμύρες.
Το Kilwa Kisiwani στην Τανζανία είναι το πιο ξακουστό εμπορικό λιμάνι των Σουαχίλι, στον Ινδικό ωκεανό. Η διευθύντρια του μνημείου Mercy Mbogellah και η ομάδα της παρακολουθούν την εξέλιξη και εργάζονται για τη διατήρηση του μνημείου, το οποίο κινδυνεύει από την άνοδο του επιπέδου της θάλασσας, την καταστροφή του μαγκρόβιας βλάστησης και τη μείωση της ικανότητας των ωκεανών να απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα.
Η Chan Chan στο Περού είναι η μεγαλύτερη πλίνθινη πόλη του κόσμου. Σήμερα, αφανίζεται εξαιτίας των ολοένα συχνότερων καταρρακτωδών βροχών που προκαλεί η κλιματική αλλαγή. Δυστυχώς ούτε και η κατασκευή στεγάστρων θα λύσει το πρόβλημα, καθώς η άνοδος των υπόγειων υδάτων θα μπορούσε να αποτελέσει αιτία για τη διαμόρφωση ενός μικροκλίματος που να απειλήσει τελικά τη δομική σταθερότητα των κτιρίων.
Η 3D απεικόνιση του Τζαμιού με τους Εννέα Τρούλους στην Πόλη-Τζαμί Bagerhat στο Μπαγκλαντές χρησιμοποιεί το “point cloud” για να αναπαράξει την υψηλή συγκέντρωση υπέροχων θρησκευτικών μνημείων και χωροταξίας. Δυστυχώς, τα μνημεία καταστρέφονται με ταχείς ρυθμούς, εξαιτίας των πλημμυρών και της συνεπακόλουθης διάβρωσης από το θαλασσινό νερό. Με τη βοήθεια των στοιχείων αυτών μπορέσαμε να δημιουργήσουμε ένα ακόμη “Pocket Gallery” που σας επιτρέπει να εξερευνήσετε το αριστουργηματικό Τζαμί με τη μέθοδο της επαυξημένης πραγματικότητας.
Κυρίως, όμως, το πρόγραμμα αυτό αποτελεί πρόσκληση σε δράση. Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά μας, αντικατοπτρίζουν τις ευρύτερες συνέπειες στον πλανήτη μας και απαιτούν ισχυρή, ουσιαστική αντίδραση. Και παρόλο που, δράσεις σε μεμονωμένες τοποθεσίες μπορούν να προλάβουν απώλειες σε τοπικό επίπεδο, η μόνη βιώσιμη λύση είναι η συστημική αλλαγή και η παγκόσμια μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Το Heritage on the Edge συγκεντρώνει ιστορίες σχετικές με απώλειες, αλλά και ιστορίες αντοχής και ελπίδας. Ιστορίες που θυμίζουν σε όλους μας ότι η παγκόσμια κληρονομιά μας, συμπεριλαμβανομένων και αυτών των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς, δεν είναι απλοί τουριστικοί προορισμοί, αλλά τόποι τεράστιας εθνικής, πνευματικής και πολιτιστικής σημασίας.
Ο συγγραφέας του άρθρου, Δρ. Toshiyuki Kono, είναι Πρόεδρος του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών. Ο διακεκριμένος καθηγητής διδάσκει επίσης διεθνές ιδιωτικό και κληρονομικό δίκαιο στο Πανεπιστήμιο Kyushu της Ιαπωνίας.
