Την έμπρακτη μέριμνα της Κυβέρνησης για σύγχρονη διαχείριση αστικών λυμάτων σε ολόκληρη την επικράτεια, ιδιαίτερα σε μικρούς οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων, σηματοδοτεί η απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος κι Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, με την οποία εγκρίνεται η χρηματοδότηση για 51 έργα συνολικού προϋπολογισμού 408,5 εκατ. ευρώ που εντάσσονται στη Δράση του Ταμείου Ανάκαμψης 2.0 «Επεξεργασία και καθαρισμός αστικών λυμάτων, περιβαλλοντικά ευαίσθητων οικισμών».
Πρόκειται για την τρίτη υποκατηγορία έργων. Στις δύο προηγούμενες υποκατηγορίες είχε εγκριθεί η χρηματοδότηση για άλλα 34 έργα και έτσι συνολικά τα έργα διαχείρισης αστικών λυμάτων που προβλέπεται να χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης ανέρχονται σε 85.
Τα 51 έργα αφορούν υποδομές σε οικισμούς της χώρας κάτω των 2.000 κατοίκων. Οι περισσότεροι οικισμοί, συνολικά 53, που θα αποκτήσουν σύγχρονες υποδομές διαχείρισης αστικών λυμάτων, είτε με νέα δίκτυα που θα συνδέονται σε υφιστάμενες εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων (ΕΕΛ), είτε με νέες ΕΕΛ και νέα δίκτυα, είναι άνω των 1.000 κατοίκων.
Ποιοι δήμοι ωφελούνται
Τα ορόσημα του Ταμείου Ανάκαμψης είναι ανελαστικά και προβλέπουν τη συμβασιοποίηση των έργων μέχρι τέλους του 2023 και την ολοκλήρωσή τους μέχρι τέλους του 2025.
Τα έργα αφορούν εγκαταστάσεις και δίκτυα στους Δήμους Θήρας, Σικυωνίων, Ναυπλιέων, Χανίων, Κυθήρων, Κέρκυρας, Αμφίκλειας – Ελάτειας, Κομοτηνής, Νέστου, Τεμπών, Αγρινίου, Κιλκίς, Ιστιαίας Αιδηψού, Αιγιαλείας, Νέας Προποντίδας, Βέροιας, Τανάγρας, Τρικκαίων, Θέρμου, Πύλης, Παγγαίου, Καλαμάτας, Δελφών, Λιβαδειάς, Ξηρομέρου, Στυλίδας, Εμμανουήλ Παππά, Αλλονήσου, Κορίνθου, Καμένων Βούρλων, Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης, Κύμης – Αλιβερίου, Λαμίας, Αριστοτέλη, Ζαγορίου, Βόλου, Μουζακίου, Φαιστού, Αμοργού, Πέλλας, Λευκάδας, Λέσβου, Μήλου, Νάουσας, Ζαγοραίου, Δωρίδος, Μαραθώνα και την Ιερά Κοινότητα Αγίου Όρους Άθω.
Όπως ανέφερε ο Υπουργός Περιβάλλοντος κι Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας:
«Είναι αδιαπραγμάτευτη απόφαση της Κυβέρνησης η δημιουργία σύγχρονων υποδομών για τη διαχείριση αστικών λυμάτων σε όλη την Ελλάδα. Η επέκταση αυτής της πολιτικής σε οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων αποδεικνύει για ακόμα μια φορά ότι για την Κυβέρνηση αποτελεί προτεραιότητα η ισόρροπη δημιουργία τέτοιων υποδομών και η μέριμνα για περιοχές που κάποτε αποτελούσαν την ‘ξεχασμένη Ελλάδα’. Θα συνεχίσουμε ασυμβίβαστα αυτή την πολιτική για όσο διάστημα μας εμπιστεύονται οι Ελληνίδες και οι Έλληνες».
Τι συμβαίνει στην Ευρώπη και την Ελλάδα
Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, η συλλογή και η επεξεργασία αστικών λυμάτων έχει καίρια σημασία για την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος επειδή το νερό που εκρέει από τα σπίτια, τα σχολεία και τους χώρους εργασίας είναι μολυσμένο με οργανική ύλη και θρεπτικά συστατικά. Οι εν λόγω ρυπογόνες ουσίες, αν καταλήξουν σε πλωτές οδούς, μπορούν να καταστήσουν τα ποτάμια μη κατοικήσιμα για τα ψάρια και τα ασπόνδυλα ή να οδηγήσουν στον ευτροφισμό των φυτών και των φυκιών.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μόνο το 40 % των επιφανειακών υδάτινων στρωμάτων είναι σε καλή οικολογική κατάσταση. Οι βιομηχανικές εκλύσεις παράλληλα με τις απορρίψει ρύπων από την επεξεργασία λυμάτων επιβαρύνουν ευρωπαϊκά ύδατα ενώ οι κατ’ εξοχήν υπεύθυνοι για τις απορρίψεις ρύπων μεγαλύτερης κλίμακας είναι η βιομηχανία χαρτιού (82%), σιδήρου και χάλυβα (81%) και παροχής ενέργειας (86%).
Το 2016, περισσότερες από 34.000 εγκαταστάσεις ανέφεραν κάποια στοιχεία στον επίσημο φορέα της ΕΕ, ωστόσο, οι αναφορές για τις εκπομπές στο νερό ήταν ελάχιστες. Συγκεκριμένα, μόνο 3.600 εγκαταστάσεις, που ισοδυναμούν με 10 % (2. 500 εγκαταστάσεις από τη βιομηχανία και περίπου 1.100 εργοστάσια επεξεργασίας νερού (UWWTP) προχώρησαν σε τέτοιες κοινοποιήσεις.
Η διάδοση των συστημάτων αποτελεσματικής επεξεργασίας λυμάτων κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα βελτίωσε σε μεγάλο βαθμό την ανθρώπινη υγεία και την ποιότητα του περιβάλλοντος. Για τους περισσότερους ευρωπαίους πολίτες, τα λύματα συλλέγονται, μεταφέρονται και στη συνέχεια υφίστανται επεξεργασία σε μονάδες επεξεργασίας αστικών λυμάτων, στις οποίες τα επιβλαβή για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία συστατικά απομακρύνονται πριν επιστρέψει το νερό στη φύση.
Στην Ελλάδα, η κατασκευή υποδομών αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων ξεκίνησε στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1980 και παρουσίασε τη μεγαλύτερη εξέλιξη τη δεκαετία του 1990, ως αποτέλεσμα της εναρμόνισης του εθνικού θεσμικού πλαισίου στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο με την ενσωμάτωση Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων, στην ΚΥΑ 5673/400/1997 και ταυτόχρονα με την ενίσχυση της χρηματοδότησης των έργων από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από τη δεκαετία του 1990 η χώρα μας κάνει περαιτέρω ενέργειες για να βελτιώσει σημαντικά τον τρόπο διαχείρισης των αστικών λυμάτων στη χώρα, γεγονός που επέτρεψε σταδιακά τη βελτίωση της ποιότητας των υδάτινων αποδεκτών και αναβάθμιση του υδάτινου περιβάλλοντος σε παράκτιες περιοχές αλλά και εσωτερικά ύδατα.
Υπενθυμίζεται ότι η χώρα μας έχει πληρώσει από το 2014 έως σήμερα 184 εκατομμύρια ευρώ σε πρόστιμα που της έχουν επιβληθεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και αφορούν παραβάσεις σχετιζόμενες με απόβλητα και αστικά λύματα.
