Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την Τετάρτη 3 Φεβρουαρίου, την παραμονή της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καρκίνου, το ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου, που συνιστά θεμελιώδη προτεραιότητα στον τομέα της υγείας για την Επιτροπή υπό την προεδρία της κας Φον Ντερ Λάιεν και βασικό πυλώνα μιας ισχυρής Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας.
Με αφετηρία τις νέες τεχνολογίες, την έρευνα και την καινοτομία το σχέδιο για τον καρκίνο χαράσσει μια νέα προσέγγιση της ΕΕ όσον αφορά την πρόληψη, τη θεραπεία και την περίθαλψη. Το σχέδιο υιοθετεί μια ολιστική αντιμετώπιση της νόσου, από την πρόληψη έως την ποιότητα ζωής των καρκινοπαθών και των επιζώντων, με έμφαση στις δράσεις με τις οποίες η ΕΕ μπορεί να εξασφαλίσει προστιθέμενη αξία.
Το ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου θα στηρίζεται σε διατομεακές δράσεις πολιτικής, από την απασχόληση, την εκπαίδευση, την κοινωνική πολιτική και την ισότητα έως τις μεταφορές, την πολιτική συνοχής και τη φορολογία, μέσω της προώθησης πωλήσεων, της γεωργίας, της ενέργειας, του περιβάλλοντος και του κλίματος.
Τέσσερις βασικοί τομείς δράσης
Το σχέδιο για τον καρκίνο διαρθρώνεται γύρω από τέσσερις κύριους τομείς δράσης με 10 εμβληματικές πρωτοβουλίες και πολλαπλές υποστηρικτικές δράσεις. Για την υλοποίησή του θα κινητοποιηθεί το συνολικό οπλοστάσιο των χρηματοδοτικών μέσων της Επιτροπής και για τις δράσεις με σκοπό την καταπολέμηση του καρκίνου θα δεσμευτούν κονδύλια συνολικού ύψους 4 δισ. ευρώ, μεταξύ άλλων από το πρόγραμμα EU4Health, «Ορίζων Ευρώπη» και το πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη».
- Πρόληψη μέσω δράσεων για την αντιμετώπιση των κύριων παραγόντων κινδύνου, όπως το κάπνισμα (έτσι ώστε να εξασφαλιστεί ότι έως το 2040 λιγότερο από το 5% του πληθυσμού θα καταναλώνει προϊόντα καπνού), η επιβλαβής κατανάλωση οινοπνευματωδών, η περιβαλλοντική ρύπανση και οι επικίνδυνες ουσίες. Επιπλέον, η εκστρατεία «Υγιεινός Τρόπος Ζωής για Όλους» (HealthyLifestyle4All) θα προωθήσει την υγιεινή διατροφή και τη φυσική άσκηση. Για να προληφθούν οι καρκίνοι που προκαλούνται από λοιμώξεις, στόχος του σχεδίου για τον καρκίνο είναι έως το 2030 να έχει εμβολιαστεί το 90 % του πληθυσμού-στόχου των κοριτσιών και να αυξηθεί σημαντικά ο εμβολιασμός των αγοριών.
- Έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου μέσω της βελτίωσης της πρόσβασης και της ποιότητας της διάγνωσης, καθώς και μέσω της στήριξης των κρατών μελών ώστε το 90 % του πληθυσμού της ΕΕ που πληροί τις προϋποθέσεις για προσυμπτωματικό έλεγχο για καρκίνο του μαστού, του τραχήλου της μήτρας και του παχέος εντέρου να υποβάλλεται στον έλεγχο αυτό. Για να μπορέσει να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, θα προταθεί ένα νέο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου του καρκίνου με τη στήριξη της ΕΕ.
- Διάγνωση και θεραπεία μέσω της ανάληψης δράσεων για την καλύτερη ολοκληρωμένη και συνολική περίθαλψη των καρκινοπαθών, καθώς και της αντιμετώπισης της άνισης πρόσβασης σε ποιοτική περίθαλψη και παροχή φαρμάκων. Έως το 2030 το 90% των επιλέξιμων ασθενών θα πρέπει να διαθέτει πρόσβαση σε εθνικά κέντρα ολιστικής αντιμετώπισης του καρκίνου που θα συνδέονται μεταξύ τους σε ένα δίκτυο της ΕΕ. Επιπλέον, έως τα τέλη του 2021 θα δρομολογηθεί μια νέα πρωτοβουλία με τίτλο «Διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου για όλους» που θα συμβάλει στη βελτίωση της πρόσβασης σε καινοτόμους διαγνωστικές μεθόδους και θεραπείες του καρκίνου. Επίσης, μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την κατανόηση του καρκίνου (UNCAN.eu) θα συμβάλει στον εντοπισμό ατόμων που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο από κοινούς τύπους καρκίνου.
- Βελτίωση της ποιότητας της ζωής των καρκινοπαθών και των επιζώντων, ιδίως όσον αφορά την αποκατάσταση, τη δυνητική υποτροπή όγκου, τη μεταστατική νεοπλασία και τη λήψη μέτρων για τη στήριξη της κοινωνικής ένταξης και της επανένταξης στον χώρο εργασίας. Θα δρομολογηθεί η πρωτοβουλία «Μια καλύτερη ζωή για τους καρκινοπαθείς» με έμφαση στην περίθαλψη παρακολούθησης.
Επιπλέον, για να στηριχθούν οι νέες τεχνολογίες, η έρευνα και η καινοτομία, θα δημιουργηθεί ένα νέο κέντρο γνώσης για τον καρκίνο, έτσι ώστε να συντονιστούν οι επιστημονικές και τεχνικές πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση του καρκίνου στο επίπεδο της ΕΕ. Θα αναληφθεί μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την απεικόνιση του καρκίνου που θα στηρίξει την ανάπτυξη νέων ψηφιακών εργαλείων με σκοπό να βελτιωθεί η παροχή εξατομικευμένης θεραπείας και η εξεύρεση καινοτόμων λύσεων.
Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στα παιδιά, μέσω της ανάληψης της πρωτοβουλίας «Βοήθεια στα παιδιά με καρκίνο» ώστε να εξασφαλιστεί ότι διαθέτουν πρόσβαση σε ταχεία και βέλτιστη διάγνωση, θεραπεία και περίθαλψη. Τέλος, το 2021 θα δημιουργηθεί ένα μητρώο ανισότητας όσον αφορά τον καρκίνο ώστε να εντοπίζονται τάσεις, διαφορές και ανισότητες που παρατηρούνται μεταξύ κρατών μελών και περιοχών.
Τα μέλη της Επιτροπής δήλωσαν:
Η κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε:
«Το 2020, ενόσω δίναμε μάχη για την αναχαίτιση της πανδημίας της COVID-19, πολλοί από εμάς δώσαμε κι έναν άλλο σιωπηλό αγώνα. Τον αγώνα κατά του καρκίνου. Το 2020 στον βωμό της νόσου χάθηκαν 1,3 εκατομμύρια Ευρωπαίες και Ευρωπαίους. Δυστυχώς, ο αριθμός των ασθενών αυξάνεται. Γι’ αυτό παρουσιάζουμε σήμερα το ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου. Η μάχη που δίνουν όσοι πολεμούν τον καρκίνο είναι και δική μας μάχη, είναι μάχη όλης της Ευρώπης.»
Ο κ. Μαργαρίτης Σχοινάς, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε σχετικά:
«Σήμερα υλοποιούμε μια από τις κεντρικές δεσμεύσεις της Επιτροπής. Το σχέδιο για τον καρκίνο που παρουσιάζουμε θέτει στο επίκεντρό του τον άνθρωπο, από όλες τις απόψεις: πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία και επιβίωση. Το σχέδιο είναι μοναδικό γιατί βασίζεται στην προσέγγιση «υγεία σε όλες τις πολιτικές» που στρατολογεί όλες τις επιμέρους πολιτικές στην επίτευξη ενός κοινού στόχου, την καταπολέμηση του καρκίνου. Στόχος μας είναι η υγεία αλλά όχι μόνο μέσω της πολιτικής για την υγεία. Μέσω όλης της κοινωνίας. Σε μια ισχυρή Ευρωπαϊκή Ένωση Υγείας, η καταπολέμηση του καρκίνου αναδεικνύεται σε κοινή πολιτική, επιχειρησιακή και επιστημονική προτεραιότητα.»
Η κα Στέλλα Κυριακίδου, επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, δήλωσε τα εξής:
«Πρώτο και κύριο μέλημά μας είναι ο άνθρωπος. Αναπτύσσουμε και ενισχύουμε την ανθεκτικότητά μας και τη θεραπεία κατά του καρκίνου που μπορεί και πρέπει να ηττηθεί. Μια ισχυρή Ευρωπαϊκή Ένωση Υγείας είναι μια Ένωση που προστατεύει τους πολίτες της από καρκίνους που μπορούν να αποφευχθούν, μια Ένωση που εξασφαλίζει έγκαιρο προσυμπτωματικό έλεγχο και διάγνωση, μια Ένωση στην οποία ο καθένας διαθέτει πρόσβαση σε ποιοτική περίθαλψη υψηλού επιπέδου σε όλα τα στάδια της ζωής του. Αυτό θέλουμε να πετύχουμε με το σχέδιο μας για τον καρκίνο, να εξασφαλίσουμε συγκεκριμένη πρόοδο στην παρεχόμενη περίθαλψη για την αντιμετώπιση του καρκίνου τα προσεχή έτη. Για μένα η υλοποίηση του στόχου αυτού δεν αποτελεί μόνο πολιτική αλλά και προσωπική δέσμευση.
Το 2020 στην Ευρωπαϊκή Ένωση διαγιγνώστηκαν με καρκίνο 2,7 εκατομμύρια άτομα, ενώ 1,3 εκατομμύρια έχασαν τη μάχη τους κατά της νόσου. Το ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου αποτελεί κύριο πυλώνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας, που παρουσίασε η κ. φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τον Νοέμβριο του 2020, απευθύνοντας έκκληση για μια ασφαλέστερη, ανθεκτικότερη και καλύτερα προετοιμασμένη Ευρωπαϊκή Ένωση
Η ΕΕ μάχεται κατά του καρκίνου εδώ και δεκαετίες. Οι δράσεις της, ιδίως για τον έλεγχο του καπνίσματος (η Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα μια νέα έρευνα σχετικά με τη στάση των Ευρωπαίων ως προς το κάπνισμα και τα ηλεκτρονικά τσιγάρα) και την προστασία από επικίνδυνες ουσίες έχουν σώσει και παρατείνει τη ζωή πολλών από τους συνανθρώπους μας. Ωστόσο, το τελευταίο συνολικό ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης κατά του καρκίνου χρονολογείται από την αρχή της δεκαετίας του 90. Από τότε έχουν επιτελεστεί τεράστια βήματα προόδου στη θεραπεία του καρκίνου, ιδίως μέσω των κονδυλίων για τη στήριξη της έρευνας και της ανάπτυξης (Ε&A) από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Πέρα από τις σοβαρές επιπτώσεις στη ζωή των καρκινοπαθών και των οικείων τους, ο καρκίνος έχει τεράστιο αντίκτυπο στα συστήματα περίθαλψης υγείας, στην οικονομία μας και στην κοινωνία γενικότερα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ο συνολικός οικονομικός αντίκτυπος του καρκίνου στην Ευρώπη υπερβαίνει τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Εάν δεν αναληφθεί αποφασιστική δράση, εκτιμάται ότι έως το 2035 τα κρούσματα του καρκίνου θα αυξηθούν κατά περίπου 25% με αποτέλεσμα ο καρκίνος να καταστεί η κύρια αιτία θανάτου στην ΕΕ. Επιπλέον, η πανδημία της COVID-19 έφερε σοβαρές επιπτώσεις στην περίθαλψη των καρκινοπαθών, καθώς διαταράχθηκε η παροχή θεραπείας, καθυστέρησαν η διάγνωση και ο εμβολιασμός, και περιορίστηκε η πρόσβαση στην παροχή φαρμάκων.
