Η Επιτροπή πρότεινε τη δημιουργία 10 νέων ευρωπαϊκών συμπράξεων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των κρατών μελών και/ή των αντίστοιχων κλάδων με στόχο να επιταχυνθεί η μετάβαση προς μια πράσινη, κλιματικά ουδέτερη και ψηφιακή Ευρώπη και να καταστεί η ευρωπαϊκή βιομηχανία πιο ανθεκτική και ανταγωνιστική. Η ΕΕ θα διαθέσει χρηματοδότηση ύψους σχεδόν 10 δισ. ευρώ την οποία οι εταίροι θα αντιστοιχίζουν με τουλάχιστον ισοδύναμο ποσό επενδύσεων. Αυτή η συνδυασμένη συνεισφορά αναμένεται να κινητοποιήσει πρόσθετες επενδύσεις για τη στήριξη των μεταβάσεων και να έχει μακροπρόθεσμες θετικές επιπτώσεις στην απασχόληση, το περιβάλλον και την κοινωνία.
Οι προτεινόμενες θεσμοθετημένες ευρωπαϊκές συμπράξεις αποσκοπούν στη βελτίωση της ετοιμότητας και της αντίδρασης της ΕΕ σε λοιμώδεις νόσους, στην ανάπτυξη αποδοτικών αεροσκαφών με χαμηλές ανθρακούχες εκπομπές για καθαρές αεροπορικές μεταφορές, στη στήριξη της χρήσης ανανεώσιμων βιολογικών πρώτων υλών στην παραγωγή ενέργειας, στη διασφάλιση της ηγετικής θέσης της Ευρώπης στις ψηφιακές τεχνολογίες και υποδομές και στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των σιδηροδρομικών μεταφορών.
Οι δέκα συμπράξεις, ορισμένες από τις οποίες βασίζονται σε κοινές επιχειρήσεις που υφίστανται ήδη, είναι οι ακόλουθες:
- Παγκόσμιο πρόγραμμα για την υγεία EDCTP3: Η σύμπραξη αυτή θα προσφέρει νέες λύσεις για τη μείωση της επιβάρυνσης από τις λοιμώδεις νόσους στην υποσαχάρια Αφρική και θα ενισχύσει τις ερευνητικές ικανότητες με σκοπό την προετοιμασία και την αντιμετώπιση των επανεμφανιζόμενων λοιμωδών νόσων στην υποσαχάρια Αφρική και σε ολόκληρο τον κόσμο. Έως το 2030, έχει ως στόχο να αναπτύξει και να εφαρμόσει τουλάχιστον δύο νέες τεχνολογίες για την αντιμετώπιση των λοιμωδών νόσων και να στηρίξει τουλάχιστον 100 ερευνητικά ιδρύματα σε 30 χώρες για την ανάπτυξη πρόσθετων τεχνολογιών υγείας κατά επανεμφανιζόμενων επιδημιών.
- Πρωτοβουλία για την Καινοτομία στην Υγεία: Η πρωτοβουλία αυτή θα συμβάλει στη δημιουργία ενός οικοσυστήματος έρευνας και καινοτομίας στον τομέα της υγείας σε ολόκληρη την ΕΕ, το οποίο θα διευκολύνει τη μετατροπή της επιστημονικής γνώσης σε απτές καινοτομίες. Θα καλύπτει την πρόληψη, τη διάγνωση, τη θεραπεία και τη διαχείριση των ασθενειών. Η πρωτοβουλία αυτή θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων του ευρωπαϊκού σχεδίου για την καταπολέμηση του καρκίνου, της νέας βιομηχανικής στρατηγικής για την Ευρώπη και της φαρμακευτικής στρατηγικής για την Ευρώπη.
- Βασικές ψηφιακές τεχνολογίες: Περιλαμβάνουν τα ηλεκτρονικά κατασκευαστικά στοιχεία, τον σχεδιασμό, την κατασκευή και την ενσωμάτωσή τους σε συστήματα και το λογισμικό που καθορίζει τον τρόπο λειτουργίας τους. Πρωταρχικός στόχος της σύμπραξης αυτής είναι η στήριξη του ψηφιακού μετασχηματισμού όλων των οικονομικών και κοινωνικών τομέων και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, καθώς και η στήριξη της έρευνας και της καινοτομίας προς την επόμενη γενιά μικροεπεξεργαστών. Μαζί με τη δήλωση σχετικά με μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για τους επεξεργαστές και τις τεχνολογίες ημιαγωγών, την οποία υπέγραψαν 20 κράτη μέλη, μια επικείμενη συμμαχία για τη μικροηλεκτρονική και ένα πιθανό νέο σημαντικό έργο κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος,το οποίο βρίσκεται επί του παρόντος υπό συζήτηση από τα κράτη μέλη και αποσκοπεί στην προώθηση της πρωτοποριακής καινοτομίας, η νέα αυτή σύμπραξη θα συμβάλει στην τόνωση της ανταγωνιστικότητας και της τεχνολογικής κυριαρχίας της Ευρώπης. Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες εδώ.
- Μια Ευρώπη που βασίζεται στην κυκλική βιοοικονομία: Η σύμπραξη αυτή θα συμβάλει σε σημαντικό βαθμό στην επίτευξη των κλιματικών στόχων για το 2030, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, και θα αυξήσει τη βιωσιμότητα και την κυκλικότητα των συστημάτων παραγωγής και κατανάλωσης, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Αποσκοπεί στην ανάπτυξη και επέκταση της βιώσιμης προμήθειας και μετατροπής της βιομάζας σε προϊόντα βιολογικής προέλευσης, καθώς και στη στήριξη της ανάπτυξης της καινοτομίας βιολογικής βάσης σε περιφερειακό επίπεδο με την ενεργό συμμετοχή των τοπικών παραγόντων και με σκοπό την αναζωογόνηση των αγροτικών, παράκτιων και περιφερειακών περιοχών.
- Καθαρό υδρογόνο: Η σύμπραξη αυτή θα επιταχύνει την ανάπτυξη και εγκατάσταση μιας ευρωπαϊκής αλυσίδας αξίας για καθαρές τεχνολογίες υδρογόνου, συμβάλλοντας στην επίτευξη βιώσιμων, απανθρακοποιημένων και πλήρως ενοποιημένων ενεργειακών συστημάτων. Από κοινού με τη Συμμαχία για το Υδρογόνο, θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της Ένωσης που προτείνονται στη στρατηγική της ΕΕ για το υδρογόνο για μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη. Θα επικεντρωθεί στην παραγωγή, τη διανομή και την αποθήκευση καθαρού υδρογόνου και στον εφοδιασμό κλάδων που είναι δύσκολο να απανθρακοποιηθούν, όπως οι βαριές βιομηχανίες και οι εφαρμογές για τις μεταφορές με βαρέα επαγγελματικά οχήματα.
- Καθαρές αερομεταφορές: Η σύμπραξη αυτή θέτει τις αερομεταφορές σε τροχιά προς την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας, επιταχύνοντας την ανάπτυξη και την εφαρμογή ανατρεπτικών λύσεων έρευνας και καινοτομίας. Αποσκοπεί στην ανάπτυξη της επόμενης γενιάς υπεραποδοτικών αεροσκαφών με χαμηλές ανθρακούχες εκπομπές, με νέες πηγές ενέργειας, κινητήρες και συστήματα, βελτιώνοντας την ανταγωνιστικότητα και την απασχόληση στον τομέα των αερομεταφορών, πράγμα που θα είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την ανάκαμψη.
- Ευρωπαϊκοί σιδηρόδρομοι: Η σύμπραξη αυτή θα επιταχύνει την ανάπτυξη και εγκατάσταση καινοτόμων τεχνολογιών, ιδίως ψηφιακών και αυτοματοποίησης, για τον ριζικό μετασχηματισμό του σιδηροδρομικού συστήματος και την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Με τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, θα στηρίξει την ευρωπαϊκή τεχνολογική πρωτοπορία στον τομέα των σιδηροδρόμων.
- Ερευνητικό πρόγραμμα ΑΤΜ του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού 3: Στόχος της πρωτοβουλίας αυτής είναι να επιταχυνθεί ο τεχνολογικός μετασχηματισμός της διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας στην Ευρώπη, ευθυγραμμίζοντάς την με την ψηφιακή εποχή, να καταστεί ο ευρωπαϊκός εναέριος χώρος ο πιο αποτελεσματικός και φιλικός προς το περιβάλλον εναέριος χώρος στον κόσμο και να στηριχθεί η ανταγωνιστικότητα και η ανάκαμψη του ευρωπαϊκού αεροπορικού τομέα μετά την κρίση του κορονοϊού.
- Έξυπνα δίκτυα και υπηρεσίες: Η σύμπραξη αυτή θα στηρίξει την τεχνολογική κυριαρχία για τα έξυπνα δίκτυα και υπηρεσίες σύμφωνα με τη νέα βιομηχανική στρατηγική για την Ευρώπη, τη νέα στρατηγική της ΕΕ για την κυβερνοασφάλεια και την εργαλειοθήκη για τα δίκτυα 5G. Στόχος της είναι να συμβάλει στην επίλυση των κοινωνιακών προκλήσεων και να καταστήσει δυνατή την ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση, καθώς και να στηρίξει τις τεχνολογίες που θα συμβάλουν στην ανάκαμψη της οικονομίας. Θα δώσει επίσης στους ευρωπαϊκούς φορείς τη δυνατότητα να αναπτύξουν τις τεχνολογικές ικανότητες για τα συστήματα 6G ως βάση για τις μελλοντικές ψηφιακές υπηρεσίες με ορίζοντα το 2030. Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες εδώ.
- Μετρολογία: Η σύμπραξη αυτή έχει ως στόχο να επιταχύνει το προβάδισμα που έχει παγκοσμίως η Ευρώπη στον τομέα της μετρολογικής έρευνας, δημιουργώντας αυτοδύναμα ευρωπαϊκά δίκτυα μετρολογίας με στόχο τη στήριξη και την τόνωση νέων καινοτόμων προϊόντων, την απόκριση στις κοινωνιακές προκλήσεις και τη δημιουργία των συνθηκών για αποτελεσματική κατάρτιση και εφαρμογή κανονιστικών ρυθμίσεων και προτύπων που στηρίζουν τις δημόσιες πολιτικές.
Δηλώσεις των μελών της Επιτροπής
Η Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, εκτελεστική αντιπρόεδρος για μια Ευρώπη Έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή, δήλωσε σχετικά: «Επιτυγχάνουμε τα καλύτερά μας αποτελέσματα στην Ευρώπη όταν συνεργαζόμαστε. Η συνεργασία αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του ψηφιακού μετασχηματισμού. Μας επηρεάζει όλους και όλες και δεν σταματά στα εθνικά σύνορα. Όπως ακριβώς και η κλιματική αλλαγή. Οι συμπράξεις που προτείνονται σήμερα θα κινητοποιήσουν πόρους, ώστε να μπορέσουμε από κοινού να αξιοποιήσουμε στο μέγιστο τις ψηφιακές τεχνολογίες, ιδίως προς όφελος της πράσινής μας μετάβασης.»
Η Μαρίγια Γκαμπριέλ, Επίτροπος Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας, δήλωσε τα εξής: «Η πρόκληση της πανδημίας του κορονοϊού κατέστησε ακόμη πιο επείγουσες τις μακροχρόνιες προσπάθειές μας για καλύτερη αξιοποίηση της έρευνας και της καινοτομίας με σκοπό την αντιμετώπιση τόσο καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας όσο και της κλιματικής αλλαγής και του ψηφιακού μετασχηματισμού. Οι ευρωπαϊκές συμπράξεις μάς δίνουν την ευκαιρία να συνεργαστούμε για να ανταποκριθούμε στους βαθείς οικονομικούς και κοινωνικούς μετασχηματισμούς και να τους διαμορφώσουμε προς όφελος όλων των πολιτών της ΕΕ.»
Ο Τιερί Μπρετόν, επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, δήλωσε: «Επένδυση στην καινοτομία σημαίνει επένδυση στην ικανότητά μας να βρισκόμαστε στην πρώτη γραμμή των τεχνολογικών εξελίξεων και να αναπτύσσουμε στρατηγικές ικανότητες. Πρέπει να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που προσφέρουν βασικές αναπτυσσόμενες τεχνολογίες, όπως οι μικροεπεξεργαστές ή οι ημιαγωγοί, ώστε η Ευρώπη να μπορεί να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ψηφιακής καινοτομίας σε παγκόσμια κλίμακα. Αυτές οι νέες κοινές προσεγγίσεις θα είναι καθοριστικής σημασίας για την υποστήριξη της βιομηχανίας μας ώστε να επιτύχουμε την ψηφιακή και την πράσινή μας μετάβαση.»
Η Επίτροπος Μεταφορών Αντίνα Βαλεάν δήλωσε: «Οι συμπράξεις της ΕΕ θα έχουν κεντρικό ρόλο στην προώθηση της διττής πράσινης και ψηφιακής μετάβασης για τον τομέα της κινητικότητας και των μεταφορών. Για να γίνουν πραγματικότητα οι φιλοδοξίες μας, πρέπει να αναπτύξουμε ανατρεπτικές τεχνολογίες που θα φέρουν στην αγορά σκάφη και αεροσκάφη μηδενικών εκπομπών, πρέπει να αναπτύξουμε και να εφαρμόσουμε συνεργατική, συνδεδεμένη και αυτοματοποιημένη κινητικότητα, και πρέπει να επιτύχουμε μια πιο αποτελεσματική και σύγχρονη διαχείριση της κυκλοφορίας.»
Επόμενα βήματα
Η πρόταση κανονισμού, η ενιαία βασική πράξη, για τη σύσταση εννέα κοινών επιχειρήσεων βάσει του άρθρου 187 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) θα εγκριθεί από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά από διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή. Η χωριστή πρόταση σχετικά με την ευρωπαϊκή σύμπραξη για τη μετρολογία βάσει του άρθρου 185 της ΣΛΕΕ θα εγκριθεί με απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, μετά από διαβούλευση με την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή.
Ιστορικό
Οι ευρωπαϊκές συμπράξεις είναι προσεγγίσεις που προβλέπονται από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», το νέο πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ (2021-2027). Στόχος τους είναι να βελτιώσουν και να επιταχύνουν την ανάπτυξη και την υιοθέτηση νέων καινοτόμων λύσεων σε διάφορους τομείς, με την κινητοποίηση δημόσιων και ιδιωτικών πόρων. Θα συμβάλουν επίσης στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και θα ενισχύσουν τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας. Οι συμπράξεις είναι ανοικτές σε ευρύ φάσμα δημόσιων και ιδιωτικών εταίρων, όπως η βιομηχανία, πανεπιστήμια, ερευνητικοί οργανισμοί, φορείς επιφορτισμένοι με την παροχή δημόσιας υπηρεσίας σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό ή διεθνές επίπεδο, και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων ιδρυμάτων και ΜΚΟ.
