Την Τρίτη 9 Μαρτίου η Επιτροπή παρουσίασε το όραμα και τους στόχους για τον επιτυχημένο ψηφιακό μετασχηματισμό της Ευρώπης και προτείνει τρόπους για την επίτευξή του έως το 2030. Αυτό έχει επίσης καθοριστική σημασία για να επιτευχθεί η μετάβαση προς μια κλιματικά ουδέτερη, κυκλική και ανθεκτική οικονομία. Η φιλοδοξία της ΕΕ είναι να κατέχει κυρίαρχη θέση στον ψηφιακό τομέα στο πλαίσιο ενός ανοικτού και διασυνδεδεμένου κόσμου, και να εφαρμόζει ψηφιακές πολιτικές που επιτρέπουν στους πολίτες και στις επιχειρήσεις να επωφελούνται από ένα βιώσιμο ψηφιακό μέλλον με ευημερία και επίκεντρο τον άνθρωπο. Σ’ αυτό περιλαμβάνεται η αντιμετώπιση των τρωτών σημείων και των εξαρτήσεων, καθώς και η επιτάχυνση των επενδύσεων.
Η χθεσινή ανακοίνωση εκδίδεται μετά την έκκληση της προέδρου φον ντερ Λάιεν τα επόμενα χρόνια να αποτελέσουν την «ψηφιακή δεκαετία» της Ευρώπης, αποκρίνεται στην έκκληση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τη δημιουργία μιας «Ψηφιακής Πυξίδας» και βασίζεται στην ψηφιακή στρατηγική της Επιτροπής του Φεβρουαρίου του 2020. Στην ανακοίνωση προτείνεται επίσης να συμφωνηθεί ένα σύνολο ψηφιακών αρχών, να δρομολογηθούν άμεσα σημαντικά πολυκρατικά έργα και να καταρτιστεί νομοθετική πρόταση στην οποία θα καθορίζεται ένα ισχυρό πλαίσιο διακυβέρνησης για την παρακολούθηση της προόδου — η Ψηφιακή Πυξίδα.
Η Ψηφιακή Πυξίδα της Ευρώπης
Η Επιτροπή προτείνει μια Ψηφιακή Πυξίδα με σκοπό να συγκεκριμενοποιήσει τις ψηφιακές φιλοδοξίες της ΕΕ για το 2030. Η Ψηφιακή Πυξίδα αναπτύσσεται με βάση τα εξής τέσσερα θεμελιώδη σημεία:
1) ύπαρξη ενός πληθυσμού που διαθέτει ψηφιακές δεξιότητες και επαγγελματιών με υψηλή ψηφιακή κατάρτιση· έως το 2030, τουλάχιστον το 80 % όλων των ενηλίκων θα πρέπει να διαθέτει βασικές ψηφιακές δεξιότητες και στην ΕΕ θα πρέπει να απασχολούνται 20 εκατομμύρια ειδικοί στον τομέα των ΤΠΕ — θα πρέπει επίσης να έχει αυξηθεί η παρουσία των γυναικών σε αυτές τις θέσεις εργασίας·
2) ανάπτυξη ασφαλών, αποδοτικών και βιώσιμων ψηφιακών υποδομών· έως το 2030, όλα τα νοικοκυριά της ΕΕ θα πρέπει να έχουν συνδεσιμότητα gigabit και όλες οι κατοικημένες περιοχές θα πρέπει να έχουν κάλυψη 5G· η παραγωγή πρωτοποριακών και βιώσιμων ημιαγωγών στην Ευρώπη θα πρέπει να αντιπροσωπεύει το 20 % της παγκόσμιας παραγωγής· 10 000 κλιματικά ουδέτεροι κόμβοι παρυφής υψηλής ασφάλειας θα πρέπει να αναπτυχθούν στην ΕΕ και η Ευρώπη θα πρέπει να διαθέτει τον πρώτο κβαντικό υπολογιστή της·
3) ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων· έως το 2030, τρεις στις τέσσερις εταιρείες θα πρέπει να χρησιμοποιούν υπηρεσίες νεφοϋπολογιστικής, μαζικά δεδομένα και τεχνητή νοημοσύνη· πάνω από το 90 % των ΜΜΕ θα πρέπει να έχει επιτύχει τουλάχιστον ένα βασικό επίπεδο ψηφιακής έντασης και ο αριθμός των εταιρειών-μονόκερων της ΕΕ θα πρέπει να έχει διπλασιαστεί·
4) ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών· έως το 2030, όλες οι κομβικές δημόσιες υπηρεσίες θα πρέπει να είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο· όλοι οι πολίτες θα έχουν πρόσβαση στους ηλεκτρονικούς ιατρικούς φακέλους τους• και το 80 % των πολιτών θα πρέπει να χρησιμοποιεί μια λύση ηλεκτρονικής ταυτοποίησης (eID).
Η Πυξίδα περιγράφει μια ισχυρή κοινή δομή διακυβέρνησης σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, που θα βασίζεται σε σύστημα παρακολούθησης, στο πλαίσιο του οποίου θα υποβάλλονται ετήσιες εκθέσεις υπό τη μορφή «φωτεινών σηματοδοτών». Οι στόχοι θα αποτυπώνονται σε πρόγραμμα πολιτικής που θα συμφωνηθεί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.
Πολυκρατικά έργα
Για την καλύτερη αντιμετώπιση των κενών που αφορούν τις κρίσιμες ικανότητες της ΕΕ, η Επιτροπή θα διευκολύνει την ταχεία έναρξη πολυκρατικών έργων, συνδυάζοντας επενδύσεις από τον προϋπολογισμό της ΕΕ με επενδύσεις από τα κράτη μέλη και τη βιομηχανία, και αξιοποιώντας τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και άλλα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ. Στα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, τα κράτη μέλη δεσμεύονται να διαθέσουν τουλάχιστον το 20 % των δαπανών τους στην ψηφιακή προτεραιότητα. Τα πιθανά πολυκρατικά έργα περιλαμβάνουν την ανάπτυξη πανευρωπαϊκής διασυνδεδεμένης υποδομής επεξεργασίας δεδομένων, τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη αξιόπιστων επεξεργαστών χαμηλής ισχύος επόμενης γενιάς ή τη δημιουργία συνδεδεμένων δημόσιων διοικήσεων.
Τα ψηφιακά δικαιώματα και οι ψηφιακές αρχές των Ευρωπαίων
Τα δικαιώματα και οι αξίες της ΕΕ βρίσκονται στον πυρήνα της προσέγγισης της ΕΕ για τον ψηφιακό μετασχηματισμό με επίκεντρο τον άνθρωπο και θα πρέπει να αντικατοπτρίζονται πλήρως στον επιγραμμικό χώρο, όπως αντικατοπτρίζονται και στον πραγματικό κόσμο. Γι’ αυτόν τον λόγο, η Επιτροπή προτείνει να αναπτυχθεί ένα πλαίσιο ψηφιακών αρχών, το οποίο θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την πρόσβαση σε συνδεσιμότητα υψηλής ποιότητας, σε επαρκείς ψηφιακές δεξιότητες, σε δημόσιες υπηρεσίες, σε δίκαιες και χωρίς διακρίσεις επιγραμμικές υπηρεσίες και, γενικότερα, να διασφαλιστεί ότι θα μπορούν να ασκηθούν πλήρως στο διαδίκτυο τα ίδια δικαιώματα που ισχύουν και εκτός αυτού. Οι αρχές αυτές θα συζητηθούν στο πλαίσιο ενός ευρέος κοινωνικού διαλόγου και είναι πιθανό να ενσωματωθούν σε επίσημη διοργανική δήλωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής. Η πρωτοβουλία αυτή θα βασίζεται στον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων και θα λειτουργεί συμπληρωματικά προς αυτόν. Τέλος, η Επιτροπή προτείνει να παρακολουθείται, στο πλαίσιο ετήσιας έρευνας του Ευρωβαρομέτρου, εάν οι Ευρωπαίοι θεωρούν ότι γίνονται σεβαστά τα ψηφιακά τους δικαιώματα.
H ψηφιακή Ευρώπη στον κόσμο
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός θέτει παγκόσμιες προκλήσεις. Η ΕΕ θα καταβάλει προσπάθειες με σκοπό να προωθήσει το θετικό ψηφιακό θεματολόγιό της με επίκεντρο τον άνθρωπο στο πλαίσιο διεθνών οργανισμών και μέσω ισχυρών διεθνών ψηφιακών εταιρικών σχέσεων. Ο συνδυασμός των εσωτερικών επενδύσεων της ΕΕ με τη σημαντική χρηματοδότηση που διατίθεται στο πλαίσιο των νέων μέσων εξωτερικής συνεργασίας θα επιτρέψει στην ΕΕ να συνεργαστεί με εταίρους από ολόκληρο τον κόσμο με σκοπό την επίτευξη κοινών παγκόσμιων στόχων. Η Επιτροπή έχει ήδη προτείνει τη σύσταση νέου Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας ΕΕ-ΗΠΑ. Στη σημερινή ανακοίνωση επισημαίνεται η σημασία των επενδύσεων για τη βελτίωση της συνδεσιμότητας με τους εξωτερικούς εταίρους της ΕΕ, για παράδειγμα μέσω της δημιουργίας ενός ταμείου ψηφιακής συνδεσιμότητας.
Δηλώσεις των μελών της Επιτροπής
Η πρόεδρος της Επιτροπής, κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε: «Η Ευρώπη έχει μια μοναδική ευκαιρία να χτίσει ένα καλύτερο αύριο. Με τον νέο πολυετή προϋπολογισμό και τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, έχουμε κινητοποιήσει πρωτοφανείς πόρους για να επενδύσουμε στην ψηφιακή μετάβαση. Η πανδημία δείχνει πόσο σημαντικές είναι οι ψηφιακές τεχνολογίες και οι ψηφιακές δεξιότητες για την εργασία, την εκπαίδευση και τη συμμετοχή των πολιτών, αλλά και ποιοι είναι οι τομείς στους οποίους θα πρέπει να βελτιωθούμε. Πρέπει τώρα να δημιουργήσουμε την ψηφιακή δεκαετία της Ευρώπης, ώστε οι πολίτες και οι επιχειρήσεις να μπορούν να έχουν πρόσβαση στα οφέλη που προσφέρει ο ψηφιακός κόσμος. Η σημερινή Ψηφιακή Πυξίδα μας δίνει σαφή εικόνα για τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να επιτευχθεί αυτό.»
Η Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, εκτελεστική αντιπρόεδρος για μια «Ευρώπη Έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή», δήλωσε σχετικά: «Το σημερινό έγγραφο σηματοδοτεί την έναρξη μιας διαδικασίας χωρίς αποκλεισμούς. Μαζί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα κράτη μέλη και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς, θα εργαστούμε ώστε η Ευρώπη να γίνει ένας επιτυχημένος, βέβαιος για τον εαυτό του και ανοικτός εταίρος, όπως θέλουμε να είμαστε στον κόσμο. Θα καταβάλουμε επίσης προσπάθειες για να διασφαλιστεί ότι όλοι οι πολίτες επωφελούνται πλήρως από την ευημερία που προσφέρει μια ψηφιακή κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς.»
Ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, κ. Τιερί Μπρετόν, δήλωσε τα εξής: «Ως ήπειρος, η Ευρώπη πρέπει να διασφαλίσει ότι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις της έχουν πρόσβαση σε διάφορες τεχνολογίες αιχμής που θα κάνουν τη ζωή τους καλύτερη, ασφαλέστερη ή και πιο πράσινη — υπό την προϋπόθεση, βέβαια, ότι διαθέτουν τις δεξιότητες για να τις χρησιμοποιήσουν. Με αυτόν τον τρόπο θα διαμορφώσουμε από κοινού μια ανθεκτική και ψηφιακά κυρίαρχη Ευρώπη στον κόσμο που θα δημιουργηθεί μετά την πανδημία. Αυτή είναι η ψηφιακή δεκαετία της Ευρώπης.»
Ιστορικό
Οι ψηφιακές τεχνολογίες διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της οικονομικής και κοινωνικής ζωής καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης του κορονοϊού. Θα αποτελέσουν τον κομβικό παράγοντα διαφοροποίησης όσον αφορά την επιτυχή μετάβαση σε μια βιώσιμη οικονομία και κοινωνία μετά την πανδημία. Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και οι Ευρωπαίοι πολίτες μπορούν να επωφεληθούν από περισσότερες ψηφιακές ευκαιρίες, γεγονός το οποίο θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα και θα μειώσει τις εξαρτήσεις σε κάθε επίπεδο, από τους βιομηχανικούς κλάδους έως τις επιμέρους τεχνολογίες. Η ευρωπαϊκή προσέγγιση στον ψηφιακό μετασχηματισμό αποτελεί επίσης κομβικό παράγοντα για τη στήριξη της παγκόσμιας επιρροής της ΕΕ.
Στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2020, η πρόεδρος της Επιτροπής, κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κάλεσε την Ευρώπη να επιδείξει μεγαλύτερη ψηφιακή πρωτοπορία με κοινό όραμα για το 2030 και με βάση σαφείς στόχους και αρχές, όπως η καθολική συνδεσιμότητα και ο σεβασμός του δικαιώματος στην ιδιωτικότητα και στην ελευθερία του λόγου. Στα συμπεράσματα που εξέδωσε τον Οκτώβριο του 2020, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να παρουσιάσει μια ολοκληρωμένη Ψηφιακή Πυξίδα που θα καθορίζει τις φιλοδοξίες της ΕΕ για το 2030.
Το επίπεδο χρηματοδότησης της ΕΕ που διατίθεται στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα επιτρέψει την πρωτοφανή από πλευράς κλίμακας και έντασης συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, η οποία είναι απαραίτητη για την επίτευξη ενός επιτυχημένου ψηφιακού μετασχηματισμού. Ο στόχος για τις ψηφιακές δαπάνες έχει καθοριστεί σε 20 % για κάθε εθνικό σχέδιο και συνοδεύει την ψηφιακή συνιστώσα του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για την περίοδο 2021-2027.
