*συνέντευξη στην Σοφία Μυττά
Το ICT weekly κλείνει το πρώτο μέρος των συνεντεύξεων για το Ελληνικό διαστημικό πρόγραμμα, με τον Αθανάσιο Στάβερη Πολυκαλά, Γενικό Γραμματέα Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, ο οποίος αναφέρεται στο θεσμικό πλαίσιο και τις προοπτικές που δημιουργούνται στην ελληνική κοινωνία και οικονομία. Ο κ. Στάβερης κάνει ιδιαίτερη αναφορά στις συνεργασίες και τις προοπτικές σε ερευνητικό επίπεδο, σε μια συνέντευξη που λόγω όγκου φιλοξενείται στο σύνολο της στο ictplus.gr
Τι έχει αλλάξει τα τελευταία 5 χρόνια και μιλάμε τόσο πολύ για το διάστημα; Η Ελλάδα διαθέτει επιχειρήσεις, τεχνογνωσία και ανθρώπινο δυναμικό για να στηρίξει κατάλληλα τη νέα διαστημική εποχή που έρχεται;
Τη διαστημική τεχνολογία μπορούμε να την χωρίσουμε σε δύο πυλώνες: Στο «Old Space» και στο «New Space».
To «Old Space» αφορά στην κατασκευή πολύ μεγάλων, πανάκριβων δορυφόρων. Η Ελλάδα έχει την τύχη να διαθέτει τέτοιους δορυφόρους τους Hellas Sat 2, 3, 4,ενώ σχεδιάζεται και ο Hellas Sat 5. Βέβαια, οι δορυφόροι αυτοί δεν κατασκευάστηκαν στην Ελλάδα, δεν υπήρχε μεγάλη εμπλοκή διαστημικών ελληνικών εταιρειών γιατί δε διαθέταμε τεχνογνωσία.
Η νέα εποχή «New Space», που αφορά στην κατασκευή μικροδορυφόρων, μας είναι πολύ γνωστή από την Starlink. Εταιρεία που γνωρίζουμε όλοι και ξέρουμε τις δυνατότητες που έχει για παραγωγή ευρυζωνικού δικτύου σχεδόν σε όλο τον πλανήτη. Σε αυτό κομμάτι, λοιπόν, αυτής της νέας τεχνολογίας, η Ελλάδα πια έχει λόγο. Έχουμε μια διαστημική βιομηχανία που είναι αναπτυσσόμενη και που λειτουργεί εδώ και αρκετά χρόνια κατασκευάζοντας υλικά και τμήματα μικροδορυφόρων σε συνεργασία με μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού, οι οποίες έχουν τεράστια παράδοση στην αεροναυπηγική. Αυτό δείχνει ότι, η ελληνική βιομηχανία έχει προετοιμαστεί, έχει αναπτύξει την τεχνογνωσία της και χρειάζεται ένα «χτύπημα στην πλάτη» ώστε να πάει και στην επόμενη «πίστα».
Οι επιχειρήσεις, επίσης, στην Ελλάδα δείχνουν να «διψάνε» γι΄ αυτές τις τεχνολογίες. Το υλικό μας δεν είναι οι υπολογιστές και τα κτίρια αλλά το ανθρώπινο δυναμικό που έχουμε. Διαθέτουμε πολύ καλά Πανεπιστήμια, πολύ καλά Πολυτεχνεία, που δημιουργούν δυναμικό με απίστευτα καλές γνώσεις και γίνονται περιζήτητοι στο εξωτερικό. Αυτοί οι άνθρωποι λοιπόν θα έχουν την ευκαιρία να δουλέψουν στην Ελλάδα με καλούς μισθούς.
Πώς αποφασίστηκε η συμμετοχή της Ελλάδας στα δορυφορικά ευρωπαικά προγράμματα και ποιά είναι η εθνική φιλοδοξία; Πώς καταγράφηκε η ανάγκη για το Πρόγραμμα των 200 εκατ. ευρώ;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναγνωρίσει την αξία της αυτονομίας σε δορυφορικά συστήματα για λόγους ασφάλειας και άμυνας της Ευρώπης. Σε αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε και η πρωτοβουλία του Επιτρόπου Τιερί Μπρετόν, πριν από 2 χρόνια περίπου, σε συνεργασία με τον Υπουργό Κυριάκο Πιερρακάκη, η Ελλάδα να συμμετάσχει σε αυτό το ευρωπαϊκό πρόγραμμα για ασφαλείς δορυφορικές τηλεπικονωνίες. Το πρόγραμμα αυτό είναι στα αρχικά στάδια υλοποίησής του, ονομάζεται ARIS 2 και αποτελεί τη «ναυαρχίδα» των ασφαλών δορυφορικών τηλεπικοινωνιών της Ευρώπης.
Είναι λοιπόν πολύ μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα, όχι μόνο σε πολιτικό επίπεδο αλλά και σε επιχειρηματικό επίπεδο και σε επίπεδο ανθρωπίνου δυναμικού, να μπορέσει να ενταχθεί σε αυτό το μεγάλο «τραίνο» των ασφαλών τηλεπικοινωνιών της Ευρώπης. Εκεί πάνω, έχει «χτιστεί» και το πρόγραμμα μικροδορυφόρων της Ελλάδας, το οποίο ευελπιστούμε να αποτελέσει και πιλότο αυτού του προγράμματος. Είναι πολύ μεγάλη φιλοδοξία αυτή. Δουλεύουμε συνεχώς με όλους τους εμπλεκόμενους για να μπορέσουμε να το πετύχουμε.
Στη διαστημική αυτή προσπάθεια Ελλάδας, με ποιο τρόπο βοηθά η Γενική Γραμματεία Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΓΓΤΤ); Πώς θα στηρίξει το εγχείρημα;
Το έργο των μικροδορυφόρων είναι ένα έργο ανάκαμψης, της τάξεως των 200 εκατ. ευρώ. Η ΓΓΤΤ έχει αναλάβει το επιχειρησιακό κομμάτι, δηλαδή να μπορέσει να «τρέξει» το έργο σε συνεννόηση με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), ώστε όλα να γίνουν σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Πρόσκλησης RFI. Πρέπει να διαβεβαιώσουμε ότι, όλα θα «τρέξουν» εντός των χρονοδιαγραμμάτων, τα οποία είναι εξαιρετικά «σφιχτά».
Θα πρέπει όλα να γίνουν σωστά και σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία και τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Για τον λόγο αυτό, έχουμε επιλέξει να «τρέξει» τον διαγωνισμό ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος που έχει διεθνή εμπειρία, κάτι που εμείς δεν έχουμε σε τέτοιου τύπου έργα. Ευελπιστούμε, μέσα από αυτή τη διαδικασία να αποκτήσουμε και αυτή την εμπειρία.
Αναφέρατε χαρακτηριστικά ότι «οι χρόνοι είναι πολύ σφιχτοί». Η ολοκλήρωση του προγράμματος αναμένεται στο 4ο τρίμηνο του 2025. Είναι αρκετό το διάστημα αυτό, ώστε να έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα; Έως τώρα σημειώνονται καθυστερήσεις;
Υπήρξαν οι προβλεπόμενες καθυστερήσεις, δηλαδή αυτές που είναι μέσα στο πλαίσιο της λογικής. Πρόκειται για ένα έργο πολύ μεγάλο, που παρόμοιο δεν είχε απασχολήσει ποτέ την Ελλάδα. Οπότε πρακτικά έπρεπε να δημιουργήσουμε τις διαδικασίες από το μηδέν για να μπορέσει να προχωρήσει. Είμαστε μέσα στα όρια των φυσιολογικών καθυστερήσεων που έχουν τα πολύ μεγάλα έργα και αυτό από μόνο του το θεωρώ μεγάλη επιτυχία. Ενδεχομένως κάποιος άλλος να έβρισκε πολύ δύσκολα τα εμπόδια που έπρεπε να ξεπεράσει και να το σταματούσε και να οδηγούμασταν σε απώλεια του έργου. Δεν έχουμε λοιπόν απώλεια αυτού του έργου. Το πρώτο μέρος του που είναι τα CubeSats (κατασκευή «μίνι δορυφόρων») θα αποτελέσει πιλοτικό κομμάτι για την Ελλάδα και θα αποφέρει αρκετά εκατομμύρια στην ελληνική Επιστημονική Κοινότητα και στα ελληνικά Πανεπιστήμια. Η διαδικασία για τις ελληνικές εταιρείες που έχουν καταθέσει προτάσεις στην ESA έχει ήδη ολοκληρωθεί και άμεσα θα υπογραφούν και τα πρώτα συμβόλαια.
Το επίγειο κομμάτι του προγράμματος, που αφορά στις επίγειες υποδομές που θα πρέπει να είναι έτοιμες να δεχτούν τα δεδομένα των δορυφόρων, χτίζεται και αυτό. Μετά, μας μένει το μεγάλο κομμάτι του έργου που είναι η εκτόξευση των μικροδορυφόρων, κάτι που θα είναι πραγματικά μοναδικό για την Ελλάδα. Θα δώσει ανεπανάληπτες δυνατότητες και τεχνολογικές γνώσεις στο ελληνικό οικοσύστημα εταιρειών, ώστε να μπορέσουν μόνες τους να κατασκευάζουν αυτόνομα μικροδορυφόρους. Αυτό είναι και το όραμα του προγράμματος. Να δώσουμε τη δυνατότητα στις ελληνικές εταιρείες να κατασκευάζουν μόνες τους εξ΄ ολοκλήρου έναν μικροδορυφόρο.
Πρόσφατα το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης παρέλαβε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ΕSA) τα αποτελέσματα της Πρόσκλησης RFI. Οι τρεις εταιρείες (ΟΗΒ Ηellas, Thales Hellas και SITAL Hellas) που επιλέχθηκαν πώς δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του εγχώριου διαστημικού οικοσυστήματος; Τι θα κρίνει την επικρατέστερη;
Οι ΟΗΒ Ηellas, Thales Hellas και SITAL Hellas ήταν οι εταιρείες που, σύμφωνα με την ESA, κατέθεσαν τις πληρέστερες απαντήσεις στα ερωτήματα που είχαν τεθεί στο RFI, μεταξύ των 15 εταιρειών που είχαν επίσης καταθέσει απαντήσεις. Η τελική επιλογή ωστόσο θα γίνει με διαγωνιστική διαδικασία.
Και οι τρείς εταιρείες έχουν πολύ μεγάλη ιστορία στη διαστημική και την αεροναυπηγική. Όποια από αυτές τις εταιρείες συμπεριλάβει και ελληνικές επιχειρήσεις στις εργασίες της και μάλιστα με υψηλά ποσοστά συμμετοχής, τα οποία είναι προεγγεγραμμένα και στο RFI που δημοσιεύθηκε, θα είναι επιτυχία για την ελληνική Κυβέρνηση.
Και οι τρεις εταιρείες είναι τεράστιου μεγέθους και λειτουργούν σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι μεγάλη επιτυχία που αυτές οι εταιρείες ασχολήθηκαν σοβαρά με το ελληνικό Πρόγραμμα και έχουν και οι τρεις τη διάθεση να επενδύσουν στην Ελλάδα δημιουργώντας υποδομές στη χώρα. Και αυτό είναι το σημαντικότερο.
Η διαστημική τεχνολογία έρχεται για να μείνει στην Ελλάδα. Με ποιο τρόπο όμως θα γίνει αυτό και πως θα καταφέρουμε να κρατήσουμε τους νέους επιστήμονες στη χώρα και να αυξήσουμε τον αριθμό των εργαζομένων στον κλάδο;
Αυτός είναι ο στόχος του προγράμματος. Κάθε ένας λειτουργικός μικροδορυφόρος που μπαίνει σε γραμμή παραγωγής και δημιουργεί οικονομίες κλίμακος, μπορεί να μας οδηγήσει σε ένα επίπεδο κατασκευής μικροδορυφόρων με αξία γύρω στα 1 με 2 εκατ. ευρώ, έκαστος.
Δίνεται λοιπόν μια τεράστια ευκαιρία στην ελληνική βιομηχανία και είμαι σίγουρος πως θα την «αγκαλιάσουν», θα την εκμεταλλευτούν και όλοι θα βγουν κερδισμένοι. Και οι εταιρείες, αλλά και οι νέοι επιστήμονες που πλέον θα βρίσκουν μία δουλειά αξιοπρεπέστατη στην Ελλάδα, πάνω στο αντικείμενό τους.
Προσπαθώ να μην είμαι υπεραισιόδοξος, αλλά να σκέφτομαι λογικά. Έτσι, εάν όλα πάνε καλά, μέσα στην επόμενη 5ετία η ελληνική βιομηχανία μπορεί να διπλασιάσει τον αριθμό των εργαζομένων που ήδη έχει. Γνωρίζω ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν γύρω στις 100 εταιρείες που ασχολούνται με το διάστημα. Και το πρόγραμμα αποτελεί καταλύτη για αυτές τις εταιρείες, ώστε να βελτιώσουν τις λειτουργίες τους, να μεγαλώσουν και προφανώς να προσλάβουν κόσμο.
Είναι εύκολη υπόθεση για μια ελληνική εταιρεία να συμμετάσχει σε μεγάλα έργα διαστημικής τεχνολογίας; Οι ευρωπαϊκές διαδικασίες που απαιτούνται είναι βατές;
Μια μικρομεσαία ελληνική επιχείρηση για να εμπλακεί σε διαστημικά προγράμματα απαιτούνται κάποιες δημόσιες προϋποθέσεις, τις οποίες βάζει η ESA στα έργα που προκηρύσσει. Εάν η μικρομεσαία θέλει να συνεργαστεί με μεγάλες πολυεθνικές, όπως για παράδειγμα η OHB, η Thales κ.α, θα πρέπει να πληροί κάποιες προϋποθέσεις ποιότητας που θα συνάδουν με αυτές των μεγάλων εταιρειών.
Από τη γνώση που έχουμε μέχρι τώρα, ξέρουμε πως πολλές ελληνικές εταιρείες πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις γι΄ αυτό και συμμετέχουν στα διαστημικά προγράμματα. Αυτές τις προϋποθέσεις τις έχουν αποκτήσει οι ελληνικές εταιρείες μετά από χρόνια σκληρής δουλειάς. Με το πρόγραμμα που τρέχει τώρα, θα αποκτήσουν προδιαγραφές υψηλής ποιότητας και για άλλα πράγματα που σημαίνει ότι πλέον οι μεγάλες εταιρείες θα μπορούν να αναθέτουν μια δουλειά εξ ολοκλήρου στο ελληνικό Οικοσύστημα. Με αυτό τον τρόπο, οι ελληνικές εταιρείες παίρνουν ένα είδος πιστοποίησης, ότι το υλικό που παράγουν μπορεί να πετάξει στο διάστημα. Αυτό είναι σημαντικό γιατί ότι ανέβει στο διάστημα, εάν χαλάσει δε μπορεί να φτιαχτεί, οπότε μένει εκεί. Οπότε οι πιθανότητες ότι κάτι μπορεί να πάει στραβά σε έναν δορυφόρο, πρέπει να πλησιάζουν το μηδέν ή να μηδενίζονται. Εάν δεν υπάρχει αυτός ο έλεγχος ποιότητας, η απώλεια κερδών για μια εταιρεία είναι τεράστια.
Οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις έχουν τις κατάλληλες πιστοποιήσεις και τη «σφραγίδα» από τις μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού, ότι μπορούν να παραδώσουν υψηλής ποιότητας υλικό και σε software και σε hardware. Αυτό εμείς θέλουμε να το κάνουμε ακόμα καλύτερο για να μπορέσουν να πάρουν περισσότερα έργα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά στα διαστημικά προγράμματα διαθέτει μεγάλα κονδύλια γιατί σχεδιάζει την αυτονομία της Ευρώπης στο διάστημα. Άρα, η ευκαιρία είναι εκεί, υπάρχει, η ελληνική διαστημική βιομηχανία είναι έτοιμη, το μόνο που μένει είναι δουλειά.
Οι Τράπεζες βοηθούν την εθνική διαστημική προσπάθεια; Έχουν αντιληφθεί τα οφέλη;
Από τον τραπεζικό τομέα προσωπικά δεν έχω δει κάποια κίνηση, τουλάχιστον στην Ελλάδα. Εταιρείες όμως που ενδιαφέρονται για διαστημική τεχνολογία έχουν εμπλακεί, γιατί «βλέπουν» την ανάγκη να είναι μέσα στο «τρεντ» της νέας τεχνολογίας που έρχεται. Όπως είναι οι βαριές τηλεπικοινωνίες που θα δώσουν ένα άλλο επίπεδο ασφάλειας, όπως είναι οι οπτικές τηλεπικοινωνίες που θα δώσουν άλλες ταχύτητες και επεξεργασία δεδομένων. Οπότε είμαι σίγουρος πως και ο τραπεζικός τομέας θα πάει προς τα εκεί. Πλέον, η επένδυση στο διάστημα αρχίζει και γίνεται χαμηλότερου ρίσκου και υψηλότερων αποδόσεων. Μεγάλες τράπεζες, όπως της Ελβετίας, γνωρίζουν ήδη ότι επενδύουν σε τεχνολογίες ανταλλαγής σημαντικών στοιχείων από δορυφόρο, γιατί «βλέπουν το μέλλον να έρχεται». Εμείς ως πολίτες θα το δούμε αυτό στην καθημερινότητά μας και στις συνδιαλλαγές μας με τις τράπεζες, μετά από 5 με 10 χρόνια.
Οι δορυφορικές τεχνολογίες τι σηματοδοτούν για τους δύο σημαντικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, Τουρισμό και Ναυτιλία;
Στη Ναυτιλία, ήδη χρησιμοποιούνται δορυφορικές τεχνολογίες. Τα ποντοπόρα πλοία χρησιμοποιούν δορυφορικά τηλέφωνα για να επικοινωνήσουν με τις βάσεις τους. Οι ανάγκες όμως επικοινωνίας μεταφοράς δεδομένων αυξάνονται. Έτσι και στα μεγάλα εμπορικά πλοία θα αρχίσουν να τοποθετούνται τεχνολογίες που θα δείχνουν την κατάσταση του καραβιού στα κεντρικά. Αυτή η πληροφορία θα πρέπει να μεταδίδεται με κάποιο τρόπο. Στον Ωκεανό δεν υπάρχει 4G ή 5G τηλεφωνία, αλλά μόνο δορυφορική. Επειδή οι ανάγκες μέσω δορυφόρου θα αυξάνονται συνεχώς, πρέπει να τις προβλέψουμε για να τις καλύψουμε.
Στον Τουρισμό, το κομμάτι των δορυφορικών τηλεπικοινωνιών παίζει σημαντικό ρόλο στους digital nomads (ψηφιακούς νομάδες), κάτι που επίσης αποτελεί στρατηγική της χώρας μας. Για την εξ αποστάσεως εργασία, η τοποθέτηση οπτικής ίνας σε απομακρυσμένες περιοχές μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να είναι ακριβή, οπότε το δορυφορικό internet είναι μία λύση. Η Ελλάδα είναι ένας υπέροχος τουριστικός προορισμός Χειμώνα – Καλοκαίρι. Υπάρχουν πολλές περιοχές στη χώρα μας που θα μπορούσαμε να τις εκμεταλλευτούμε τουριστικά, όλες τις εποχές του χρόνου, έχοντας digital nomads. Οπότε το διάστημα μπορεί να φέρει πολλά ανταποδοτικά οφέλη και στον Τουρισμό.
Η οικονομική και ενεργειακή κρίση θεωρείτε ότι θα επηρεάσει την πορεία του ελληνικού Προγράμματος, αλλά και τον διαστημικό κλάδο γενικότερα; Η πανδημία επίσης πώς επηρέασε;
Η πανδημία, που ήταν ένα γερό χτύπημα για την οικονομία σε παγκόσμιο επίπεδο, στην Ελλάδα μας βοήθησε να προχωρήσουμε στον ψηφιακό μετασχηματισμό. Τα «άλματα» που κάναμε σαν χώρα τα τελευταία 3 χρόνια είναι ασύλληπτα και τα οποία κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί πριν από 4 χρόνια. Για την Ελλάδα λοιπόν, η πανδημία λειτούργησε σαν καταλύτης. Το ότι χρειάζεται περαιτέρω προσπάθεια να προχωρήσουμε στο μέλλον, αφού κλείνουμε τις εκκρεμότητες του παρελθόντος, είναι βέβαιο.
Η οικονομική κρίση ενδεχομένως να οδηγήσει σε καθυστέρηση κάποιων πραγμάτων, λόγω της αύξησης στο κόστος υλικών. Για αυτό ως ελληνικό Κράτος δουλεύουμε προσπαθώντας να μηδενίσουμε τις σχετικές καθυστερήσεις κάνοντας πιο ορθολογικές τις διαδικασίες, παρακολουθώντας το έργο συνέχεια ώστε να αποφύγουμε το κομμάτι της δικής μας καθυστέρησης και να μπορέσουμε να εκμεταλλευτούμε ευκαιρίες που άμεσα μας δίνονται. Δεν είναι εύκολο, αλλά να είστε σίγουρη ότι, το καλύτερο που έχουμε να πετύχουμε, θα το πετύχουμε.
Υπάρχει ανασταλτικός παράγοντας που θα μπορούσε να διακόψει ή να αναστρέψει αυτή τη μοναδική ευκαιρία που δίνει στην χώρα το Ταμείο Ανάκαμψης;
Η ευκαιρία που παρουσιάζεται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα από το Ταμείο Ανάκαμψης είναι όντως μοναδική. Είναι πολύς μεγάλης σημασίας το έργο αυτό που «τρέχει». Είναι έργο δημιουργίας υποδομών, που θα χρησιμοποιηθούν από ελληνικές εταιρείες και όχι μόνο. Η Ελλάδα προσπαθεί να φτιάξει μικροδορυφόρους από το 1994. Σήμερα, δεν ελπίζει απλά, αλλά έχει βάλλει γερά «θεμέλια» για να το καταφέρει. Η Ακαδημαϊκή Κοινότητα, η Επιστημονική Κοινότητα και όλοι οι επαγγελματίες του χώρου θα βοηθήσουν αυτή την προσπάθεια γιατί βλέπουν ξεκάθαρα πως είναι προς συμφέρον όλων.
Άρα, δεν μπορεί να υπάρξει ανασταλτικός παράγοντας. Το πρόγραμμα αποτελεί επένδυση της χώρας, οπότε δε θεωρώ ότι θα υπάρξει κάποιος που δε θα θέλει να συνταχθεί με αυτή τη λογική της δημιουργίας υποδομών, οι οποίες θα αξιοποιηθούν από τις εταιρείες που δουλεύουν στη χώρα, αλλά και από τα ελληνικά Πανεπιστήμια. Δημιουργείται μια υποδομή που είναι δημόσια και που θα χρησιμοποιηθεί και από Πανεπιστήμια που θέλουν να ετοιμάσουν τους δικούς τους μικροδορυφόρους. Άρα καλύπτουμε το ερευνητικό, πειραματικό κομμάτι των Πανεπιστημίων και των Πολυτεχνείων, ενισχύουμε τις εταιρείες του κλάδου και δημιουργούμε καινούργιες θέσεις εργασίας υψηλών αμοιβών.
Σίγουρα υπάρχουν ρίσκα, όπως σε όλα τα μεγάλα έργα, προσπαθούμε να τα μηδενίσουμε και να προχωρήσουμε. Δεν θα υπάρξουν ανασταλτικοί παράγοντες, γιατί όλοι έχουν καταλάβει ότι αυτό το έργο είναι σημαντικό για τον δημόσιο, τον ιδιωτικό και τον Ακαδημαϊκό τομέα και έχουμε την εμπιστοσύνη όλων. Μέχρι στιγμής, έχουμε αποδείξει ότι οι κινήσεις που έχουμε κάνει είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.
