Την Τετάρτη 15 Σεπτεμβρίου, η Επιτροπή πρότεινε μια πορεία προς την ψηφιακή δεκαετία — ένα συγκεκριμένο σχέδιο για την επίτευξη του ψηφιακού μετασχηματισμού της κοινωνίας και της οικονομίας μας έως το 2030. Η προτεινόμενη πορεία προς την ψηφιακή δεκαετία θα μετουσιώσει τις ψηφιακές φιλοδοξίες της ΕΕ για το 2030 σε έναν συγκεκριμένο μηχανισμό υλοποίησης. Θα θεσπίσει πλαίσιο διακυβέρνησης βασισμένο σε έναν ετήσιο μηχανισμό συνεργασίας με τα κράτη μέλη για την επίτευξη των στόχων του 2030 για τη ψηφιακή δεκαετία, σε επίπεδο Ένωσης, στους τομείς των ψηφιακών δεξιοτήτων, των ψηφιακών υποδομών, της ψηφιοποίησης των επιχειρήσεων και των δημόσιων υπηρεσιών. Επίσης, η πορεία αποσκοπεί στον προσδιορισμό και την υλοποίηση ψηφιακών έργων μεγάλης κλίμακας με τη συμμετοχή της Επιτροπής και των κρατών μελών.
Η πανδημία κατέδειξε τον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζει η ψηφιακή τεχνολογία για την οικοδόμηση ενός βιώσιμου μέλλοντος με ευημερία. Ειδικότερα, η κρίση έφερε στο φως τη διάσταση μεταξύ των ψηφιακά ικανών επιχειρήσεων και εκείνων που δεν έχουν ακόμη υιοθετήσει ψηφιακές λύσεις και ανέδειξε το χάσμα μεταξύ των επαρκώς συνδεδεμένων αστικών περιοχών και των αγροτικών ή απομακρυσμένων περιοχών. Η ψηφιοποίηση προσφέρει πολλές νέες ευκαιρίες στην ευρωπαϊκή αγορά, όπου περισσότερες από 500 000 θέσεις εργασίας για εμπειρογνώμονες στον τομέα της κυβερνοασφάλειας και των δεδομένων παρέμειναν κενές το 2020. Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές αξίες, η πορεία προς την ψηφιακή δεκαετία θα πρέπει να ενισχύει τον ηγετικό μας ρόλο στα ψηφιακά θέματα και να προωθεί ανθρωποκεντρικές και βιώσιμες ψηφιακές πολιτικές που θα ενισχύουν τη θέση πολιτών και επιχειρήσεων.
Η Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, εκτελεστική αντιπρόεδρος για μια Ευρώπη Έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή, δήλωσε τα εξής: «Το ευρωπαϊκό όραμα για το ψηφιακό μέλλον αφορά ένα μέλλον στο οποίο η τεχνολογία καθιστά ισχυρότερη τη θέση των πολιτών. Έτσι, προτείνουμε σήμερα ένα συγκεκριμένο σχέδιο για την επίτευξη του ψηφιακού μετασχηματισμού. Για ένα μέλλον όπου η καινοτομία θα λειτουργεί προς όφελος των επιχειρήσεων και των κοινωνιών μας. Σκοπός μας είναι η θέσπιση ενός πλαισίου διακυβέρνησης που θα βασίζεται σ’ έναν ετήσιο μηχανισμό συνεργασίας, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι στους τομείς των ψηφιακών δεξιοτήτων, των ψηφιακών υποδομών, της ψηφιοποίησης των επιχειρήσεων και των δημόσιων υπηρεσιών.»
Ο Τιερί Μπρετόν, επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, δήλωσε: «Η Ευρώπη είναι αποφασισμένη να είναι επικεφαλής στον παγκόσμιο τεχνολογικό αγώνα δρόμου. Ο καθορισμός των στόχων που θέσαμε για το 2030 ήταν ένα σημαντικό βήμα· τώρα όμως πρέπει και να τους πετύχουμε. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η Ευρώπη δεν θα βρεθεί σε θέση μεγάλης εξάρτησης τα επόμενα χρόνια. Διαφορετικά, θα παραμείνουμε εκτεθειμένοι στα σκαμπανεβάσματα της παγκόσμιας σκηνής και θα μείνουμε πίσω όσον αφορά την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Πιστεύω σε μια Ευρώπη που έχει θέση ηγέτη —και όχι απλώς υπεργολάβου— στις αγορές του μέλλοντος.»
Πορεία προς την ψηφιακή δεκαετία
Έχοντας ως βάση την Ψηφιακή Πυξίδα 2030, στην οποία παρουσίασε το όραμα για έναν επιτυχημένο ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας και της κοινωνίας της Ευρώπης έως το τέλος της δεκαετίας, η Επιτροπή θεσπίζει πλέον ένα ισχυρό πλαίσιο διακυβέρνησης για την επίτευξη των ψηφιακών στόχων με τη μορφή μιας πορείας προς την ψηφιακή δεκαετία.
Η ψηφιακή πρόοδος στα κράτη μέλη υπήρξε πολύ άνιση τα τελευταία χρόνια. Η τάση δείχνει ότι η πρόοδος των χωρών που προχωρούσαν με βραδύ ρυθμό πριν από πέντε χρόνια παρέμεινε αργή μέχρι σήμερα. Με αυτή τη νέα πορεία προς την ψηφιακή δεκαετία, θα υπάρξει διαρθρωμένη συνεργασία για την επίτευξη των συμφωνημένων στόχων, αναγνωρίζοντας παράλληλα τις διαφορές μεταξύ των σημείων εκκίνησης των κρατών μελών.
Συγκεκριμένα, η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία ενός ετήσιου μηχανισμού συνεργασίας με τα κράτη μέλη, ο οποίος θα αποτελείται από:
- Ένα δομημένο, διαφανές και κοινό σύστημα παρακολούθησης με βάση τον δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας (DESI) για τη μέτρηση της προόδου στην επίτευξη καθενός από τους στόχους για το 2030, το οποίο θα περιλαμβάνει και βασικούς δείκτες επιδόσεων (ΒΔΕ).
- Ετήσια έκθεση για την «Κατάσταση της ψηφιακής δεκαετίας», στην οποία η Επιτροπή θα αξιολογεί την πρόοδο και θα διατυπώνει συστάσεις για δράσεις.
- Πολυετείς στρατηγικούς χάρτες πορείας για την ψηφιακή δεκαετία ανά κράτος μέλος, στους οποίους τα κράτη μέλη θα περιγράφουν τις πολιτικές και τα μέτρα που έχουν θεσπίσει ή προγραμματίσει για τη στήριξη των στόχων του 2030.
- Δομημένο ετήσιο πλαίσιο για τη συζήτηση και την αντιμετώπιση τομέων στους οποίους σημειώνεται ανεπαρκής πρόοδος, μέσω συστάσεων και κοινών δεσμεύσεων μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών.
- Μηχανισμό για τη στήριξη της υλοποίησης πολυκρατικών έργων.
Παρακολούθηση της προόδου και έκθεση σχετικά με την «Κατάσταση της ψηφιακής δεκαετίας»
Προκειμένου η Ευρώπη να πορευτεί με ταχύτητα προς την επίτευξη των στόχων της ψηφιακής δεκαετίας, το προτεινόμενο πλαίσιο διακυβέρνησης προβλέπει ένα σύστημα παρακολούθησης της προόδου το οποίο βασίζεται σε μια ενισχυμένη μορφή του δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας (DESI). Αρχικά, η Επιτροπή θα αναπτύξει προβλεπόμενες πορείες στην ΕΕ για κάθε στόχο, από κοινού με τα κράτη μέλη, τα οποία με τη σειρά τους θα προτείνουν εθνικούς στρατηγικούς χάρτες πορείας για την επίτευξή τους. Κάθε χρόνο, η Επιτροπή θα υποβάλλει έκθεση σχετικά με την «Κατάσταση της ψηφιακής δεκαετίας» στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης με σκοπό:
- Να παραθέτει τις μετρηθείσες ψηφιακές επιδόσεις σε σχέση με τις προβλεπόμενες πορείες.
- Να προβαίνει σε στοχευμένες συστάσεις προς τα κράτη μέλη για την επίτευξη των στόχων του 2030, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές συνθήκες.
Η Επιτροπή, έως το 2026, θα επανεξετάσει τους στόχους προκειμένου να συνυπολογίσει τις τεχνολογικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις.
Πολυκρατικά έργα
Τα πολυκρατικά έργα είναι έργα μεγάλης κλίμακας που θα συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ευρώπης έως το 2030 — έργα που κανένα μεμονωμένο κράτος μέλος δεν θα μπορούσε να αναπτύξει από μόνο του. Τα έργα αυτά θα επιτρέψουν στα κράτη μέλη να συνενώσουν και να συγκεντρώσουν πόρους για την ανάπτυξη ψηφιακών ικανοτήτων σε τομείς θεμελιώδους σημασίας για την ενίσχυση της ψηφιακής κυριαρχίας της Ευρώπης και για την τροφοδότηση της ανάκαμψής της.
Η Επιτροπή έχει προσδιορίσει έναν αρχικό κατάλογο πολυκρατικών έργων, ο οποίος περιλαμβάνει διάφορους τομείς για επενδύσεις: υποδομές δεδομένων, επεξεργαστές χαμηλής κατανάλωσης, επικοινωνίες 5G, υπολογιστική υψηλών επιδόσεων, ασφαλής κβαντική επικοινωνία, δημόσια διοίκηση, τεχνολογίες blockchain, κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας, και επένδυση στις ψηφιακές δεξιότητες των ανθρώπων.
Οι διάφοροι στόχοι θα επιταχύνουν τη διαδικασία ψηφιοποίησης και θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και τεχνολογική κυριαρχία, προσελκύοντας περισσότερους ειδικούς της αγοράς να εργαστούν σε ψηφιακά πεδία, ή παρέχοντας κίνητρα σε διάφορους κλάδους για την ανάπτυξη ψηφιακών τεχνολογιών στην Ευρώπη.
Η ετήσια έκθεση για την «Κατάσταση της ψηφιακής δεκαετίας» θα παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι εξελίξεις και τα κενά που εντοπίζονται στον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ευρώπης, και θα επικαιροποιεί τον κατάλογο των πολυκρατικών έργων.
Τα πολυκρατικά έργα θα αντλούν επενδύσεις από χρηματοδοτικούς πόρους της ΕΕ, μεταξύ άλλων και από τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, καθώς και από τα κράτη μέλη. Κατά περίπτωση, μπορούν να επενδύουν στα έργα και άλλοι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς.
Η Επιτροπή, ενεργώντας ως ο επιταχυντής των πολυκρατικών έργων και προκειμένου να εξασφαλίσει ευρεία συμμετοχή και επιτυχή υλοποίηση, θα βοηθά τα κράτη μέλη να εντοπίζουν τα συμφέροντά τους από τα πολυκρατικά έργα, θα προσφέρει καθοδήγηση σχετικά με τους μηχανισμούς υλοποίησης και θα παρέχει τη συνδρομή της κατά την υλοποίηση.
Το πρόγραμμα προβλέπει μια νέα νομική δομή, την Κοινοπραξία Ευρωπαϊκής Ψηφιακής Υποδομής (EDIC), η οποία επιτρέπει την ταχεία και ευέλικτη οργάνωση και υλοποίηση πολυκρατικών έργων.
Ιστορικό
Στην Ψηφιακή Πυξίδα 2030 του Μαρτίου του 2021, στην οποία βασίζεται η σημερινή πρόταση, περιγράφεται ο ευρωπαϊκός τρόπος για μια ψηφιοποιημένη οικονομία και κοινωνία και προτείνεται δέσμη συγκεκριμένων ψηφιακών στόχων στους τομείς των δεξιοτήτων, των υποδομών, των επιχειρήσεων και των δημόσιων υπηρεσιών.
Η προτεινόμενη πορεία προς την ψηφιακή δεκαετία υποστηρίζεται από τα αποτελέσματα διαφόρων διαβουλεύσεων κατά τις οποίες πολίτες, επιχειρήσεις, δημόσιες διοικήσεις, κράτη μέλη, βιομηχανία και οργανισμοί εξέφρασαν τις απόψεις τους σχετικά με το τι χρειάζεται για έναν επιτυχημένο ευρωπαϊκό ψηφιακό μετασχηματισμό. Επιπλέον, η υλοποίησή της, συμπεριλαμβανομένου του σχεδιασμού πρωτοβουλιών παρακολούθησης, θα υποστηρίζεται από συζητήσεις στο διαδικτυακό φόρουμ που είναι αφιερωμένο στην Ψηφιακή Πυξίδα.
Παράλληλα, η Επιτροπή εργάζεται ώστε να οριστικοποιηθεί η πρόταση για μια κοινή «Δήλωση για τις ψηφιακές αρχές» από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή, προκειμένου ο ψηφιακός χώρος να απηχεί τις ευρωπαϊκές αξίες και τα ευρωπαϊκά δικαιώματα. Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλιστεί ότι όλοι μπορούν να απολαμβάνουν τα οφέλη των ψηφιακών ευκαιριών, όπως η καθολική πρόσβαση στο διαδίκτυο, οι αλγόριθμοι που σέβονται τους ανθρώπους, και ένα ασφαλές και αξιόπιστο επιγραμμικό περιβάλλον. Η ετήσια έκθεση για την «Κατάσταση της ψηφιακής δεκαετίας» θα αξιολογεί την εφαρμογή των ψηφιακών αρχών.
