Ο κλάδος των επιστημών υγείας παγκοσμίως, στράφηκε για ακόμη μία χρονιά στη σύναψη μεγάλων συμφωνιών, με τις επενδύσεις σε συγχωνεύσεις και εξαγορές (Σ&Ε) το 2023 να φτάνουν τα $191 δισ., σε σύγκριση με $142 δισ. το 2022. Αν και ο αριθμός των συμφωνιών μειώθηκε, σε 118 από 126 το 2022, το μέσο μέγεθός τους αυξήθηκε σημαντικά το 2023.
Σύμφωνα με τη 12η έκδοση της ετήσιας έκθεσης της EY, M&A Firepower, η οποία παρακολουθεί τις παγκόσμιες επενδύσεις στις επιστήμες υγείας, η επιστροφή του κλάδου στις συγχωνεύσεις και εξαγορές οφείλεται στις πιέσεις για αύξηση των εσόδων, το γεγονός ότι βασικά προϊόντα θα χάσουν τις πατέντες τους κατά τα επόμενα πέντε χρόνια, καθώς και την ανάγκη ολοκλήρωσης των κατάλληλων συμφωνιών σήμερα, για να εξασφαλιστεί νέα αύξηση εσόδων και δημιουργία προστιθέμενης αξίας στο μέλλον.
Επιπλέον, ο κλάδος κατέχει σήμερα ιστορικά υψηλά επίπεδα «δύναμης πυρός» (Firepower) – που ορίζεται ως η ικανότητα μιας επιχείρησης να υλοποιήσει Σ&Ε, με βάση την ισχύ του ισολογισμού της.
Οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες χρησιμοποιούν τη «δύναμη πυρός» τους
Η έρευνα της EY διαπιστώνει ότι ένας από τους θεμελιώδεις λόγους πίσω από την ανάκαμψη των Σ&Ε το 2023, είναι η αυξημένη συμμετοχή από τους μεγαλύτερους παίκτες του κλάδου των επιστημών υγείας – τις πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρείες.
Οι εταιρείες αυτές, κυριάρχησαν στις συμφωνίες του κλάδου, με πάνω από τα δύο τρίτα (69%) των επενδύσεων Σ&Ε να προέρχονται από μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες, σε σύγκριση με μόλις 38% το 2022. Έντεκα μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες παγκοσμίως, υπέγραψαν από τουλάχιστον μία συμφωνία αξίας $1 δισ. ή περισσότερο το 2023.
Λόγω αυτών των σημαντικών επενδύσεων, και παρά τη μείωση του όγκου των συναλλαγών, το μέσο μέγεθος των συμφωνιών αυξήθηκε κατά 77% το 2023 ($2,18 δισ. έως τις 10 Δεκεμβρίου 2023, έναντι $1,23 δισ. το 2022). Οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες αναμένεται να συνεχίσουν να συνάπτουν παρόμοιες μεγάλες συμφωνίες το 2024, σηματοδοτώντας μία σημαντική επιστροφή στις Σ&Ε.
Θα συνεχιστεί αυτή η τάση το 2024;
Σύμφωνα με την έκθεση, υπάρχουν τρεις βασικοί λόγοι για να αναμένουμε ότι η ανοδική τάση στις επενδύσεις Σ&Ε, θα συνεχιστεί και θα επιταχυνθεί το 2024 και μετέπειτα: ο τομέας των βιοφαρμακευτικών προϊόντων εξακολουθεί να διατηρεί εξαιρετικά υψηλά επίπεδα «δύναμης πυρός», θα αντιμετωπίσει σημαντικές προκλήσεις στην αύξηση εσόδων τα επόμενα πέντε χρόνια και πρέπει να εξασφαλίσει μη οργανική ανάπτυξη, και, τέλος, λόγω των οικονομικών συνθηκών, έχει διαμορφωθεί μία αγορά αγοραστών που ευνοεί τις εταιρείες που προχωρούν σε εξαγορές.
Παρά τις αυξημένες επενδύσεις Σ&Ε, ο κλάδος εξακολουθεί να διαθέτει δυνατότητα σύναψης συμφωνιών που ξεπερνούν τα $1,37 τρισ. – ποσό μεγαλύτερο από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην ιστορία της έκθεσης Μ&Α Firepower, με εξαίρεση το 2022.
Δημιουργία αξίας μέσω Σ&Ε
Ωστόσο, ενώ υπάρχουν χρήματα για εξαγορές, η πρόκληση για τις εταιρείες του κλάδου επιστημών υγείας, είναι να διασφαλίσουν ότι συνάπτουν τις σωστές συμφωνίες για τη δημιουργία αξίας στο μέλλον. Οι αβεβαιότητες που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες του κλάδου, υπερβαίνουν τη γενική αστάθεια στο παγκόσμιο λειτουργικό περιβάλλον, και περιλαμβάνουν τους ρυθμιστικούς κινδύνους που δημιουργούν νέες νομοθεσίες, όπως ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού των ΗΠΑ (Inflation Reduction Act).
Αυτή η πρωτοβουλία, θα περιορίσει δυνητικά την ικανότητα των εταιρειών να καθορίζουν τις τιμές των φαρμάκων στο μέλλον, καθιστώντας πιο δύσκολη την ακριβή αξιολόγηση των περιουσιακών στοιχείων του χαρτοφυλακίου και της δεξαμενής των πιθανών στόχων εξαγοράς.
Για να δημιουργήσουν αξία από τις εξαγορές τους, οι εταιρείες του κλάδου θα πρέπει να επικεντρωθούν στην εξασφάλιση καλύτερων αποτελεσμάτων για τους ασθενείς – συμπεριλαμβανομένης μίας βελτιωμένης, πιο εξατομικευμένης εμπειρίας υγείας.
Στόχοι Σ&Ε: ογκολογία και σπάνιες παθήσεις
Οι τεράστιες προοπτικές ανάπτυξης της αγοράς στον τομέα της ογκολογίας, αντικατοπτρίζεται στις δαπάνες Σ&Ε των εταιρειών τα τελευταία πέντε χρόνια, με την ογκολογία να κυριαρχεί στις εξαγορές του κλάδου, τόσο ως προς την αξία, όσο και ως προς τον αριθμό των συμφωνιών – το 2023, οι επενδύσεις Σ&Ε στην ογκολογία, έφτασαν τα $65,2 δισ.
Ο έντονος ανταγωνισμός για αυτά τα περιουσιακά στοιχεία, είχε, επίσης, ως αποτέλεσμα, οι εταιρείες να πληρώνουν υψηλότερα πολλαπλάσια σε σχέση με στόχους σε άλλους τομείς θεραπείας. Με τα πολλαπλάσια για εξαγορές στον τομέα ογκολογίας κατά την τελευταία δεκαετία να διαμορφώνονται κατά μέσο όρο σε 11,9 φορές των συνολικών εσόδων της εταιρείας-στόχου, οι αγοραστές θα πρέπει να εργαστούν συστηματικά για να εξασφαλίσουν ότι αποκομίζουν αξία από τις συμφωνίες τους.
Εκτός από την ογκολογία, το μεταβαλλόμενο ρυθμιστικό τοπίο καθιστά και άλλα περιουσιακά στοιχεία ελκυστικούς στόχους εξαγορών. Καθώς νομοθετήματα όπως το IRA δεν αναμένεται να επηρεάσουν την τιμή των «ορφανών» φαρμάκων (όσων, δηλαδή, χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ασθενειών ή παθήσεων που επηρεάζουν λιγότερα από 200.000 άτομα στις ΗΠΑ), οι εταιρείες που ειδικεύονται σε σπάνιες παθήσεις έχουν γίνει σημαντικοί στόχοι συγχωνεύσεων και εξαγορών, επιτυγχάνοντας υψηλά πολλαπλάσια, με αποτέλεσμα να περιλαμβάνονται σε μερικές από τις μεγαλύτερες συμφωνίες του προηγούμενου έτους.
Εξασφάλιση αξίας από τις συμφωνίες, σε ένα μεταβαλλόμενο τοπίο
Η έκθεση της EY, M&A Firepower, αναδεικνύει πέντε στρατηγικές που παρέχουν στις εταιρείες μεγαλύτερες πιθανότητες να δημιουργήσουν αξία στο μέλλον και να διασφαλίσουν ότι οι στρατηγικές τους για τις Σ&Ε συμβάλλουν σε αυτό:
1) Δημιουργία περισσότερο εστιασμένων επιχειρηματικών μοντέλων
2) Προσδιορισμός των τομέων θεραπείας στους οποίους μπορούν να προσθέσουν αξία
3) Πληροφόρηση για αναδυόμενες μετασχηματιστικές ευκαιρίες
4) Εξασφάλιση ισορροπίας μεταξύ εξαγορών και συνεργασιών
5) Δημιουργία των κατάλληλων στρατηγικών υλοποίησης συμφωνιών, ώστε να προκύψει αξία από συγχωνεύσεις και εξαγορές
Σχολιάζοντας τα συμπεράσματα της έκθεσης, ο κ. Τάσος Ιωσηφίδης, Εταίρος και Επικεφαλής Τμήματος Χρηματοοικονομικών Συμβούλων Εταιρικής Στρατηγικής και Συναλλαγών της EY Ελλάδος, δήλωσε: «Η πίεση για αύξηση των εσόδων, σε συνδυασμό με την προοπτική της λήξης της ισχύος μιας σειράς από πατέντες, καθώς και τα κεφαλαιακά αποθέματα των μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών, θα εξακολουθήσουν να δίνουν ώθηση στις Σ&Ε στον κλάδο των επιστημών υγείας.
Ωστόσο, σε ένα περιβάλλον με έντονες αβεβαιότητες σε ολόκληρη την οικονομία, και στον κλάδο ιδιαίτερα, οι εταιρείες οφείλουν να επιλέξουν τους τομείς θεραπειών που θέλουν στρατηγικά να εστιάσουν και να αξιολογήσουν αναλόγως και προσεκτικά τους στόχους των εξαγορών. Κυρίως, όμως, χρειάζονται οι κατάλληλες διαδικασίες και δομές διακυβέρνησης, και μία στρατηγική προσέγγιση εστιασμένη στη δημιουργία πραγματικής αξίας στο μέλλον».
Ο κ. Γιώργος Μητρόπουλος, Επικεφαλής Τομέα Υγείας και Βιοεπιστημών της ΕΥ Ελλάδος, δήλωσε: «Η έκθεση της ΕΥ δεν αφήνει αμφιβολία ότι η αύξηση που καταγράφηκε στις συγχωνεύσεις και εξαγορές στον κλάδο των επιστημών υγείας το 2023, θα συνεχισθεί και τη φετινή χρονιά. Και ενώ η έμφαση αναμένεται να δοθεί στους τομείς της ογκολογίας και των σπάνιων παθήσεων, οι εταιρείες θα πρέπει, παράλληλα, να παρακολουθούν στενά τις καινοτομίες που ανατρέπουν τα δεδομένα στον κλάδο και να είναι έτοιμες να στρέψουν την προσοχή τους και σε αυτήν την κατεύθυνση.
Παράλληλα, θα πρέπει να αναζητήσουν την κατάλληλη ισορροπία μεταξύ εξαγορών και συνεργασιών, που μπορούν επίσης να συμβάλουν καθοριστικά στην επιχειρηματική ανάπτυξη αλλά και την ενίσχυση της καινοτομίας».
