Σήμερα, η Επιτροπή προτείνει την ψηφιοποίηση της διαδικασίας θεωρήσεων Σένγκεν, αντικαθιστώντας την αυτοκόλλητη θεώρηση και καθιερώνοντας τη δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων θεώρησης μέσω της ευρωπαϊκής διαδικτυακής πλατφόρμας θεωρήσεων. Το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο έθεσε ως στόχο την πλήρη ψηφιοποίηση των διαδικασιών θεώρησης έως το 2025. Αποτελεί ευκαιρία για την αποτελεσματική βελτίωση της διαδικασίας υποβολής αιτήσεων θεώρησης με μείωση του κόστους και της επιβάρυνσης για τα κράτη μέλη και τους αιτούντες και με παράλληλη βελτίωση της ασφάλειας του χώρου Σένγκεν.
Ο αντιπρόεδρος αρμόδιος για την προώθηση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής μας, κ. Μαργαρίτης Σχοινάς, δήλωσε σχετικά: «Σήμερα φέρνουμε την πολιτική θεωρήσεων της ΕΕ στην ψηφιακή εποχή. Καθώς ορισμένα κράτη μέλη έχουν ήδη στραφεί προς την ψηφιακή τεχνολογία, είναι ζωτικής σημασίας ο χώρος Σένγκεν να προχωρήσει πλέον με ενιαίο τρόπο. Προτείνουμε μια πλήρως ψηφιοποιημένη αίτηση θεώρησης για να βοηθήσουμε τόσο τους ταξιδιώτες όσο και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν μια ομαλότερη και ασφαλέστερη διαδικασία υποβολής αιτήσεων.»
Η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, κ. Ίλβα Γιούανσον, δήλωσε: «Μια σύγχρονη διαδικασία θεωρήσεων είναι ζωτικής σημασίας για τη διευκόλυνση των ταξιδιών προς την ΕΕ τόσο για τουριστικούς όσο και για επιχειρηματικούς σκοπούς. Οι μισοί από τους εισερχόμενους στην ΕΕ με θεώρηση Σένγκεν θεωρούν την αίτηση θεώρησης επαχθή, αφού το ένα τρίτο από αυτούς πρέπει να ταξιδέψει σε μεγάλη απόσταση για να ζητήσει θεώρηση. Είναι πλέον καιρός η ΕΕ να παράσχει μια ταχεία, ασφαλή και διαδικτυακή πλατφόρμα υποβολής αιτήσεων θεώρησης της ΕΕ για τους πολίτες των 102 τρίτων χωρών που χρειάζονται θεώρηση βραχείας διαμονής για να ταξιδέψουν στην ΕΕ.»
Στη σημερινή ψηφιακή εποχή, η υποβολή αίτησης θεώρησης εξακολουθεί να είναι χρονοβόρα και σε μεγάλο βαθμό έντυπη διαδικασία, με τους αιτούντες να πρέπει να ταξιδέψουν για να υποβάλουν και στη συνέχεια να παραλάβουν το διαβατήριό τους με θεώρηση, πράγμα που συνεπάγεται συσσωρευμένο κόστος τόσο για τους ταξιδιώτες όσο και για τα κράτη μέλη. Αρκετά κράτη μέλη έχουν λάβει μέτρα για τη μεταφορά των αιτήσεων θεώρησης στο διαδίκτυο, αλλά υπάρχουν διαφορές ως προς τον βαθμό στον οποίο το έχουν πράξει. Λίγα μόνο κράτη μέλη προσφέρουν τη δυνατότητα πληρωμής μέσω διαδικτύου. Οι διαδικασίες αυτές αποδείχθηκαν, επίσης, προβληματικές κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, κατά την οποία οι αιτούντες δεν ήταν πλέον σε θέση να μεταβούν ελεύθερα στα προξενεία για να υποβάλουν αίτηση θεώρησης.
Η εναρμόνιση και η ενοποίηση των διαδικασιών υποβολής αιτήσεων θεώρησης εντός του χώρου Σένγκεν θα συμβάλει στην αποφυγή της λεγόμενης «άγορας θεωρήσεων» (visa shopping) από αιτούντες που ενδέχεται να μπουν στον πειρασμό να υποβάλουν αίτηση σε χώρα Σένγκεν που προσφέρει ταχύτερη διεκπεραίωση των αιτήσεων θεώρησης απ’ ό,τι στη χώρα που είναι ο πραγματικός προορισμός τους. Η ψηφιοποίηση της διαδικασίας θεωρήσεων θα μειώσει επίσης τους κινδύνους για την ασφάλεια που εγκυμονούν οι αυτοκόλλητες θεωρήσεις, οι οποίες θα εξακολουθούσαν ενδεχομένως να είναι ευάλωτες σε παραποίηση, απάτη και κλοπή. Η σημερινή πρόταση συνάδει επίσης με τη γενική προσέγγιση της ΕΕ για την ενθάρρυνση του εκσυγχρονισμού και της ψηφιοποίησης των δημόσιων υπηρεσιών.
Μέσω της ψηφιοποίησης, η υποβολή αίτησης για θεώρηση Σένγκεν θα γίνει ευκολότερη και η ίδια η θεώρηση θα είναι ασφαλέστερη:
- Οι αιτούντες θεώρηση θα μπορούν να υποβάλλουν ηλεκτρονικά αίτηση θεώρησης, συμπεριλαμβανομένης της καταβολής του τέλους θεώρησης μέσω ενιαίας πλατφόρμας της ΕΕ, ανεξάρτητα από τη χώρα Σένγκεν που επιθυμούν να επισκεφθούν·
- Η πλατφόρμα θα καθορίζει αυτόματα ποια χώρα Σένγκεν είναι υπεύθυνη για την εξέταση της αίτησης, ιδίως όταν ο αιτών προτίθεται να επισκεφθεί διάφορες χώρες Σένγκεν·
- Η πλατφόρμα θα παρέχει στους αιτούντες επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τις θεωρήσεις βραχείας διαμονής Σένγκεν, καθώς και όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με τις απαιτήσεις και τις διαδικασίες (όπως δικαιολογητικά, τέλος θεώρησης ή ανάγκη προκαθορισμένης συνάντησης για τη συλλογή βιομετρικών στοιχείων)·
- Η αυτοπρόσωπη εμφάνιση στο προξενείο θα είναι υποχρεωτική μόνο για τους αιτούντες για πρώτη φορά, προκειμένου να συλλέγουν τα βιομετρικά στοιχεία τους, για τους αιτούντες των οποίων τα βιομετρικά στοιχεία δεν ισχύουν πλέον ή για τους αιτούντες με νέο ταξιδιωτικό έγγραφο·
- Η θεώρηση θα περιλαμβάνει υπερσύγχρονα χαρακτηριστικά ασφαλείας, τα οποία θα είναι ασφαλέστερα από την τρέχουσα αυτοκόλλητη θεώρηση·
- Το νέο σύστημα θα διασφαλίζει ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα προστατεύονται πάντα.
Ιστορικό
Το 2018 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την τροποποίηση του κώδικα θεωρήσεων, θεσπίζοντας πολιτικές θεωρήσεων για την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων, και τόνισε επίσης ότι οι ψηφιακές θεωρήσεις αποτελούν εν προκειμένω την πιο μακροπρόθεσμη προοπτική. Κατά την αναθεώρηση του κώδικα θεωρήσεων της ΕΕ το 2019, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο δήλωσαν τον στόχο της ανάπτυξης κοινής λύσης που θα επιτρέπει την ηλεκτρονική υποβολή αιτήσεων θεώρησης Σένγκεν, αξιοποιώντας έτσι πλήρως τις πρόσφατες νομικές και τεχνολογικές εξελίξεις. Η πανδημία COVID-19, η οποία οδήγησε στην επιβράδυνση των θεωρήσεων Σένγκεν παγκοσμίως, λόγω της δυσκολίας υποδοχής των αιτούντων θεώρηση σε προξενεία και κέντρα υποβολής αιτήσεων θεώρησης, ώθησε τα κράτη μέλη να ζητήσουν από την Επιτροπή να επιταχύνει τις εργασίες για την ψηφιοποίηση των διαδικασιών θεώρησης. Το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, που προτάθηκε από την Επιτροπή τον Σεπτέμβριο του 2020, έθεσε ως στόχο την πλήρη ψηφιοποίηση της διαδικασίας θεωρήσεων έως το 2025, με την καθιέρωση ψηφιακής θεώρησης και τη δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων θεώρησης.
Τα επόμενα βήματα
Η πρόταση της Επιτροπής θα εξεταστεί πλέον από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους πέντε έτη για να ενταχθούν στην κοινή διαδικτυακή πλατφόρμα θεωρήσεων. Με βάση το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων μεταξύ των συννομοθετών, η πλατφόρμα θα μπορούσε να αρχίσει να αναπτύσσεται το 2024 και να αρχίσει να λειτουργεί το 2026. Λαμβανομένης υπόψη της πενταετούς μεταβατικής περιόδου, όλα τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν την πλατφόρμα το 2031.
