Σε ρυθμούς ψηφιακού μετασχηματισμού κινείται το σύστημα απονομής δικαιοσύνης στην Ευρώπη – όπως άλλωστε και στην Ελλάδα πλέον. Πάντως, παρότι τα περισσότερα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης χρησιμοποιούν ήδη ψηφιακές λύσεις σε διάφορα επίπεδα και σε διαφορετικό βαθμό, υπάρχουν ακόμη σημαντικά περιθώρια βελτίωσης.
Τα παραπάνω διαπιστώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στον Πίνακα Αποτελεσμάτων της Ε.Ε. στον τομέα της δικαιοσύνης, ο οποίος, γενικά, δείχνει ότι τα κράτη – μέλη εξακολουθούν να βελτιώνουν την ψηφιοποίηση των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης.
Συνολικά, η ψηφιοποίηση της δικαιοσύνης έχει αναχθεί σε κορυφαία προτεραιότητα για την Ε.Ε. Όπως δείχνει, ωστόσο, ο πίνακας αποτελεσμάτων για το 2022, υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης όσον αφορά την ψηφιοποίηση των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης: “Ήδη στην έκδοση του 2021 αποτυπωνόταν η πρόοδος των δικαστικών αρχών όσον αφορά τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Στην έκδοση του 2022, ο πίνακας αποτελεσμάτων λαμβάνει επίσης υπόψη τις επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19”, αναφέρει η Επιτροπή στη σχετική έκθεση.
Όπως διαπιστώνουν οι συντάκτες της, “αρκετά κράτη – μέλη θέσπισαν νέα μέτρα για να εγγυηθούν την ομαλή λειτουργία των δικαστηρίων, διασφαλίζοντας παράλληλα τη συνεχή και εύκολη πρόσβαση όλων στη δικαιοσύνη. Ωστόσο, τα πορίσματα της έκδοσης του 2022 δείχνουν ότι τα κράτη – μέλη πρέπει να επιταχύνουν τις μεταρρυθμίσεις εκσυγχρονισμού στον συγκεκριμένο τομέα, καθώς σε ορισμένα κράτη – μέλη εξακολουθούν να υπάρχουν αξιοσημείωτα περιθώρια βελτίωσης.
Περί ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης
Στο μεταξύ, προκλήσεις εξακολουθούν να υπάρχουν όσον αφορά την αντίληψη για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Από το 2016 και μετά, η αντίληψη του ευρέος κοινού έχει βελτιωθεί σε 17 κράτη – μέλη.
Ωστόσο, από πέρυσι, η αντίληψη του κοινού για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης έχει επιδεινωθεί σε 14 κράτη – μέλη. Σε ελάχιστα κράτη – μέλη η εκλαμβανόμενη ανεξαρτησία της δικαιοσύνης παραμένει σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα.
Ως προς την πρόσβαση στη δικαιοσύνη και τον αντίκτυπό της στην εμπιστοσύνη των επενδυτών, ο πίνακας του 2022 περιλαμβάνει, επίσης, στοιχεία σχετικά με τη διοικητική αποτελεσματικότητα, τις νομικές διασφαλίσεις σε σχέση με τις διοικητικές αποφάσεις, καθώς και την εμπιστοσύνη στην προστασία των επενδύσεων.
Τα πορίσματα δείχνουν ότι σχεδόν όλα τα κράτη – μέλη έχουν θεσπίσει μέτρα, ώστε οι επιχειρήσεις να λαμβάνουν χρηματική αντιστάθμιση για ζημίες, που προκαλούνται από διοικητικές αποφάσεις ή αδράνεια και τα δικαστήρια μπορούν να αναστείλουν την εκτέλεση διοικητικών αποφάσεων κατόπιν αιτήματος.
Δέκα χρόνια
Ο πίνακας αποτελεσμάτων της Ε.Ε. στον τομέα της δικαιοσύνης, ο οποίος δρομολογήθηκε το 2013, χρησιμοποιείται από την Επιτροπή για την παρακολούθηση των μεταρρυθμίσεων, που εισάγουν τα κράτη – μέλη στον τομέα της δικαιοσύνης.
Ο πίνακας αποτελεσμάτων επικεντρώνεται στα τρία βασικά στοιχεία ενός αποτελεσματικού συστήματος απονομής δικαιοσύνης:
- Αποδοτικότητα: δείκτες σχετικά με τη διάρκεια των διαδικασιών, το ποσοστό διεκπεραίωσης και τον αριθμό των εκκρεμών υποθέσεων.
- Ποιότητα: δείκτες σχετικά με την προσβασιμότητα (όπως νομική συνδρομή και δικαστικά έξοδα), την κατάρτιση, τον προϋπολογισμό, τους ανθρώπινους πόρους και την ψηφιοποίηση.
- Ανεξαρτησία: δείκτες σχετικά με την αντίληψη του ευρέος κοινού και των επιχειρήσεων για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και σχετικά με τις διασφαλίσεις για τους δικαστές και τη λειτουργία των εθνικών εισαγγελικών αρχών.
