Η νέα παγκόσμια έκθεση της EY, Are universities of the past still the future?, υποστηρίζει ότι τα πανεπιστήμια στις προηγμένες οικονομίες αντιμετωπίζουν μια σειρά από προκλήσεις που ενδέχεται να απειλούν την ύπαρξη και λειτουργία τους, στον απόηχο της πανδημίας του COVID-19.
Με βάση αναλύσεις της EY για το μέλλον της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και συνεντεύξεων με ακαδημαϊκούς από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ινδία, τη Σιγκαπούρη και την Αυστραλία, η έκθεση διαπιστώνει ότι τα πανεπιστήμια θα πρέπει γρήγορα να προσαρμοστούν σε μια νέα πραγματικότητα, η οποία διαμορφώνεται από δημογραφικές αλλαγές, γεωπολιτικές προκλήσεις, μεταβαλλόμενες απαιτήσεις στον χώρο εργασίας και τις υψηλές προσδοκίες των σπουδαστών για μια ποιοτική, ψηφιακή εκπαιδευτική εμπειρία.
Εάν τα πανεπιστήμια δεν είναι διατεθειμένα να επανεξετάσουν τον σκοπό λειτουργίας τους και τον τρόπο με τον οποίο δημιουργούν αξία, ορισμένες από τις προκλήσεις που προκύπτουν από την πανδημία του COVID-19 θα μπορούσαν σύντομα να εξελιχθούν σε απειλές προς την ίδια τους την ύπαρξη. «Είναι καιρός να αρχίσουμε να θέτουμε δύσκολα ερωτήματα, να αμφισβητήσουμε το status quo, και να εξετάσουμε τις ευκαιρίες που έχει δημιουργήσει η πανδημία, για να επαναπροσδιορίσουμε το πώς, το πού και σε ποιους παρέχεται η τριτοβάθμια εκπαίδευση», συμπεραίνει η έκθεση.
Η “future-back” προσέγγιση
Η έκθεση, η οποία δημοσιεύτηκε την Παγκόσμια Ημέρα Εκπαίδευσης, στις 24 Ιανουαρίου, συνιστά στα πανεπιστήμια να ακολουθήσουν μια “future-back” προσέγγιση εάν θέλουν να παραμείνουν ανταγωνιστικά, εξετάζοντας πρώτα το πώς θα είναι ο κόσμος το 2030, για να κατανοήσουν πώς πέντε τολμηρά σενάρια θα μπορούσαν να απαιτήσουν τον ριζικό μετασχηματισμό των μοντέλων λειτουργίας τους, σήμερα:
1. Τι θα συνέβαινε εάν το κόστος της μάθησης μειωνόταν στο μηδέν; Η ευρεία επέκταση της ψηφιακής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, επαναπροσδιορίζει ήδη ριζικά την τάξη όπως τη γνωρίζαμε. Τα πανεπιστήμια πρέπει να υιοθετήσουν ψηφιακές εκπαιδευτικές εμπειρίες, για να ενισχύσουν ό,τι τα κάνει μοναδικά και, με βάση αυτό, να επανεφεύρουν τον τρόπο που προσφέρουν τη γνώση, για να καλύψουν τις ανάγκες των αυριανών φοιτητών και των δια βίου μαθητών.
2. Τι θα συνέβαινε εάν το «ταξίδι της μάθησης» καταστεί εντελώς ευέλικτο και εξατομικευμένο; Η δύναμη μετατοπίζεται με ταχείς ρυθμούς προς τον μαθητή. Τα πανεπιστήμια πρέπει να αναγνωρίσουν αυτή τη δυναμική και να παρέχουν τις εξατομικευμένες και ευέλικτες επιλογές εκπαίδευσης που επιθυμούν οι φοιτητές.
3. Τι θα συνέβαινε εάν οι πάροχοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μπορούσαν να καταστούν υπόλογοι για τα αποτελέσματά της; Τα πανεπιστήμια έχουν χάσει το μονοπώλιό τους ως προς τη διαπίστευση, καθώς καθιερώνονται οι πιστοποιήσεις δια βίου μάθησης, χωρίς πτυχίο. Τα πανεπιστήμια πρέπει να προετοιμαστούν για έναν κόσμο όπου η γεωγραφική τοποθεσία τους ή η φήμη του ονόματός τους θα είναι λιγότερο σημαντική για τους φοιτητές, σε σχέση με τη μετρήσιμη ποιότητα και την αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας και τον βαθμό στον οποίο βοηθά τους φοιτητές να εκπληρώσουν τις ατομικές τους φιλοδοξίες για τη σταδιοδρομία και τη ζωή τους.
4. Τι θα συνέβαινε εάν η εμπορικά εκμεταλλεύσιμη έρευνα κάλυπτε από μόνη της το κόστος της; Η έρευνα αποτελεί την πηγή ζωής των πανεπιστημίων, καθώς επηρεάζει άμεσα τη σειρά κατάταξής τους, τη δυνατότητα προσέλκυσης των πιο λαμπρών μυαλών, αλλά και τη δημιουργία αξίας για την κοινωνία. Είναι, ωστόσο, δαπανηρή και επιδοτείται σε μεγάλο βαθμό από τα έσοδα από τα δίδακτρα. Τα πανεπιστήμια θα μπορούσαν να δώσουν προτεραιότητα στην εμπορικά εκμεταλλεύσιμη έρευνα με γνώμονα τη ζήτηση, να συνεργάζονται στενότερα με τους κλάδους της οικονομίας και τις κεφαλαιαγορές, ενώ, παράλληλα, θα συνεργάζονται με τις κυβερνήσεις για εξασφάλιση καλύτερης χρηματοδότησης της μη εμπορικής, πρωτογενούς έρευνας, που, όμως, έχει εθνική ή διεθνή αξία.
5. Τι θα συνέβαινε εάν η τεχνολογία μπορούσε να λύσει την παγκόσμια αναντιστοιχία προσφοράς και ζήτησης; Η τεχνολογία βοηθά τους πολίτες των αναπτυσσόμενων χωρών να αποκτήσουν πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με νέους τρόπους, επιτρέποντας στα πανεπιστήμια να επεκτείνουν εκθετικά την εμβέλεια δράσης τους. Τα πανεπιστήμια του «δυτικού κόσμου» που αναζητούν νέες αγορές για να επεκταθούν, έχουν μια τεράστια ευκαιρία να συνεργαστούν με παρόχους στις αναπτυσσόμενες αγορές, για να ανταποκριθούν στην μεγάλη ζήτηση για υψηλής ποιότητας εκπαίδευση, χρησιμοποιώντας την τεχνολογία για να την προσφέρουν σε κλίμακα και με προσιτές τιμές.
Η τεχνολογία αλλάζει τα πάντα
Σχολιάζοντας τα συμπεράσματα της έρευνας, ο κος Παναγιώτης Παπάζογλου, Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥ Ελλάδος, δήλωσε: «Η τεχνολογία αλλάζει τα πάντα στη ζωή μας, διαπίστωση που επιβεβαιώθηκε με τον πιο σαφή τρόπο στη διάρκεια της πανδημίας, και η ανώτατη εκπαίδευση δεν αποτελεί εξαίρεση. Η παγκόσμια έρευνα της ΕΥ δίνει τροφή για σκέψη για το μέλλον των πανεπιστημίων, με στόχο την ευρύτερη δυνατή πρόσβαση των πολιτών σε παιδεία υψηλής ποιότητας».
Η συζήτηση αυτή έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη χώρα μας σήμερα. Η ΕΥ Ελλάδος έχει, από καιρό, αναδείξει την ανάγκη στενότερης διασύνδεσης της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας και την επιχειρηματικότητα, αλλά και της δια βίου εκπαίδευσης και επανακατάρτισης, σε μια περίοδο που η ενίσχυση των γνώσεων και των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού είναι το μεγάλο ζητούμενο για τη μετάβαση στο μέλλον της εργασίας».
