Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε σειρά μέτρων για τον εκσυγχρονισμό του συστήματος φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) της ΕΕ με σκοπό να καταστεί το σύστημα αποτελεσματικότερο για τις επιχειρήσεις και ανθεκτικότερο στην απάτη με την υιοθέτηση και την προώθηση της ψηφιοποίησης. Η σημερινή πρόταση αποσκοπεί επίσης στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που θέτει η ανάπτυξη της οικονομίας των πλατφορμών όσον αφορά τον ΦΠΑ.
Σύμφωνα με τα τελευταία αριθμητικά στοιχεία για το έλλειμμα ΦΠΑ που δημοσιεύθηκαν επίσης σήμερα, το 2020 τα κράτη μέλη έχασαν έσοδα από ΦΠΑ ύψους 93 δισ. ευρώ. Βάσει συντηρητικών εκτιμήσεων, το ένα τέταρτο των διαφυγόντων εσόδων μπορεί να αποδοθεί άμεσα στην απάτη στον τομέα του ΦΠΑ που συνδέεται με το ενδοενωσιακό εμπόριο. Οι απώλειες αυτές είναι σαφώς επιζήμιες για τα δημόσια οικονομικά συνολικά σε μια περίοδο κατά την οποία τα κράτη μέλη προσαρμόζουν τους προϋπολογισμούς τους για να αντιμετωπίσουν τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις των πρόσφατων απότομων αυξήσεων των τιμών της ενέργειας και του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Επιπλέον, τα καθεστώτα ΦΠΑ στην ΕΕ μπορεί να εξακολουθούν να είναι επαχθή για τις επιχειρήσεις, ιδίως για τις ΜΜΕ και άλλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε διασυνοριακό επίπεδο ή προτίθενται να επεκταθούν σε αυτού του είδους τις δραστηριότητες.
Οι κύριες δράσεις που προτείνονται σήμερα θα βοηθήσουν τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν επιπρόσθετα έσοδα από τον ΦΠΑ έως και 18 δισ. ευρώ ετησίως, ενώ παράλληλα θα βοηθήσουν τις επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ, να αναπτυχθούν:
- Μετάβαση στην ψηφιακή υποβολή στοιχείων σε πραγματικό χρόνο με βάση την ηλεκτρονική τιμολόγηση για τις επιχειρήσεις που ασκούν διασυνοριακές δραστηριότητες στην ΕΕ
Το νέο σύστημα εισάγει την ψηφιακή υποβολή στοιχείων σε πραγματικό χρόνο για τους σκοπούς του ΦΠΑ με βάση την ηλεκτρονική τιμολόγηση. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα παρέχονται στα κράτη μέλη οι πολύτιμες πληροφορίες που χρειάζονται για την ενίσχυση της καταπολέμησης της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ, και ιδίως της αλυσιδωτής απάτης. Η μετάβαση στην ηλεκτρονική τιμολόγηση θα συμβάλει στη μείωση της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ κατά 11 δισ. ευρώ ετησίως και στη μείωση του διοικητικού κόστους και του κόστους συμμόρφωσης για τους συναλλασσομένους της ΕΕ κατά περισσότερο από 4,1 δισ. ευρώ ετησίως την επόμενη δεκαετία. Διασφαλίζει επίσης ότι τα υφιστάμενα εθνικά συστήματα συγκλίνουν σε ολόκληρη την ΕΕ και ανοίγει τον δρόμο για τα κράτη μέλη που επιθυμούν να δημιουργήσουν εθνικά συστήματα ψηφιακής υποβολής στοιχείων για το εγχώριο εμπόριο κατά τα επόμενα έτη.
- Επικαιροποιημένοι κανόνες ΦΠΑ για τις επιβατικές μεταφορές και τις πλατφόρμες για καταλύματα σύντομης διάρκειας
Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, οι φορείς της οικονομίας των πλατφορμών στους εν λόγω τομείς θα καταστούν υπεύθυνοι για την είσπραξη και την απόδοση του ΦΠΑ στις φορολογικές αρχές όταν οι πάροχοι υπηρεσιών δεν το πράττουν, για παράδειγμα επειδή είναι μικρές επιχειρήσεις ή μεμονωμένοι πάροχοι. Η προσέγγιση αυτή, μαζί με άλλες διευκρινίσεις, θα εξασφαλίσει την εναρμόνιση σε όλα τα κράτη μέλη και θα συμβάλει στη δημιουργία πιο ισότιμων όρων ανταγωνισμού μεταξύ διαδικτυακών και παραδοσιακών υπηρεσιών μεταφορών και παροχής καταλύματος σύντομης διάρκειας. Θα διευκολύνει επίσης τις ΜΜΕ, οι οποίες, διαφορετικά, θα έπρεπε να κατανοούν και να τηρούν τους κανόνες ΦΠΑ σε όλα τα κράτη μέλη όπου δραστηριοποιούνται. .
Καθιέρωση ενιαίας εγγραφής στο μητρώο ΦΠΑ σε ολόκληρη την ΕΕ
Με βάση το μοντέλο της «μονοαπευθυντικής θυρίδας ΦΠΑ» που υφίσταται ήδη για τις εταιρείες διαδικτυακών αγορών, η σημερινή πρόταση θα επιτρέψει στις επιχειρήσεις που πωλούν σε καταναλωτές σε άλλο κράτος μέλος να εγγράφονται μόνο μία φορά στο μητρώο ΦΠΑ σε ολόκληρη την ΕΕ και να εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά τον ΦΠΑ μέσω μιας ενιαίας διαδικτυακής πύλης σε μία μόνο γλώσσα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, οι επιχειρήσεις, και ιδίως οι ΜΜΕ, θα μπορούσαν κατ’ αυτόν τον τρόπο να εξοικονομήσουν περίπου 8,7 δισ. ευρώ σε δαπάνες εγγραφής στα μητρώα ΦΠΑ και διοικητικές δαπάνες σε διάστημα δέκα ετών. Μεταξύ των άλλων μέτρων που αποσκοπούν στη βελτίωση της είσπραξης του ΦΠΑ περιλαμβάνεται η υποχρέωση χρήσης της «μονοαπευθυντικής θυρίδας εισαγωγών» για ορισμένες πλατφόρμες που διευκολύνουν τις πωλήσεις στους καταναλωτές στην ΕΕ.
Επόμενα βήματα
Η σημερινή δέσμη προτάσεων λαμβάνει τη μορφή τροποποιήσεων σε τρεις νομοθετικές πράξεις της ΕΕ: την οδηγία ΦΠΑ (2006/112/ΕΚ), τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 282/2011 του Συμβουλίου και τον κανονισμό του Συμβουλίου για τη διοικητική συνεργασία (ΕΕ) 904/2010.
Οι νομοθετικές προτάσεις θα διαβιβαστούν στο Συμβούλιο προς έγκριση και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή για διαβούλευση.
