Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολόγησε φιλόδοξη δράση ύψους 20 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της ουκρανικής κοινότητας καινοτομίας. μέσω στοχευμένης τροποποίησης του προγράμματος εργασίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας για το 2022, η νέα πρωτοβουλία θα στηρίξει τουλάχιστον 200 ουκρανικές νεοφυείς επιχειρήσεις υπερπροηγμένης τεχνολογίας με έως και 60 000 EUR στην καθεμία. Επιπλέον, το ΕΣΚ θα προσφέρει μη χρηματοδοτική στήριξη, όπως υπηρεσίες παροχής συμβουλών σε επιχειρήσεις και αντιστοίχιση επιχειρήσεων. Με τον τρόπο αυτό θα ενισχυθεί η ικανότητα των ουκρανικών φορέων καινοτομίας να αλληλεπιδρούν με το ευρωπαϊκό οικοσύστημα καινοτομίας, να εισέρχονται σε νέες αγορές και να αξιοποιούν τις δυνατότητες που προσφέρουν τα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά μέσα.
Η κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε σχετικά: «Ενόσω η Ουκρανία καταπολεμά την ρωσική στρατιωτική επίθεση, είναι ζωτικής σημασίας να κοιτά στο μέλλον. Η χώρα διαθέτει ζωντανό περιβάλλον νεοφυών επιχειρήσεων και μεγάλες δυνατότητες για καινοτόμες επιχειρήσεις. Είναι πολύ σημαντικό να διατηρηθούν αυτές οι οικονομικές δυνατότητες και να δοθεί η ευκαιρία σε ουκρανικούς φορείς τεχνολογικής καινοτομίας να αναπτύσσονται και να ενσωματωθούν περαιτέρω στο ευρωπαϊκό οικοσύστημα καινοτομίας. Θέλουμε να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους στις ευρωπαϊκές αγορές και πέραν αυτών.»
Η κ. Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, εκτελεστική αντιπρόεδρος για μια Ευρώπη Έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή, δήλωσε: «Στόχος μας είναι να κινητοποιήσουμε όλους τους πιθανούς πόρους και να παρέχουμε στήριξη στην Ουκρανία. Σήμερα καλούμε τους ευρωπαϊκούς παράγοντες καινοτομίας, όπως τις ενώσεις νεοφυών επιχειρήσεων, τα κέντρα στήριξης επιχειρήσεων, τα εκκολαπτήρια και τους επιταχυντές επιχειρήσεων, να στηρίξουν μαζί μας την ουκρανική κοινότητα υπερπροηγμένης τεχνολογίας ώστε να καταστεί πιο ισχυρή, ανθεκτική και ανταγωνιστική.»
Η κ. Μαρίγια Γκαμπριέλ, επίτροπος Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας, δήλωσε τα εξής: «Πριν από την εισβολή της Ρωσίας, η Ουκρανία διέθετε ένα δυναμικό περιβάλλον νεοφυών επιχειρήσεων στον τομέα της τεχνολογίας, με περισσότερες από 1600 νεοφυείς επιχειρήσεις. Αυτή η νέα δράση αποσκοπεί στη διασφάλιση της προόδου που έχει επιτευχθεί, στην ενίσχυση των δεσμών με το ευρωπαϊκό οικοσύστημα καινοτομίας και στη διατήρηση της ικανότητας των ουκρανικών νεοφυών επιχειρήσεων να καταστούν καθοριστική κινητήρια δύναμη για την ανοικοδόμηση της ουκρανικής οικονομίας.»
Η στήριξη ύψους 20 εκατ. ευρώ θα εκταμιευθεί μέσω ανταγωνιστικής πρόσκλησης υποβολής προτάσεων για ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο ενώσεων νεοφυών επιχειρήσεων, για τη στήριξη ουκρανικών φορέων καινοτομίας. Θα διασφαλίζονται συνέργειες με σχετικές πρωτοβουλίες της ΕΕ, όπως το «Enterprise Europe Network». Με αυτή την πρόσκληση υποβολής προτάσεων, η οποία άνοιξε στις 23 Ιουνίου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας (ΕΣΚ) φιλοδοξεί να διασφαλίσει την επιχειρησιακή συνέχεια των ουκρανικών εταιρειών τεχνολογίας και να προωθήσει την ανάπτυξή τους. Η δράση αυτή μπορεί να βοηθήσει τις ουκρανικές νεοφυείς επιχειρήσεις να προετοιμαστούν ώστε να ανταγωνίζονται για μελλοντικές ευκαιρίες χρηματοδότησης που προσφέρει το ΕΣΚ. Το ΕΣΚ μπορεί, αφενός, να χρηματοδοτήσει νεοσύστατες επιχειρήσεις με επιχορηγήσεις και επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου ύψους έως και 17,5 εκατ. ευρώ και, αφετέρου, να προσελκύσει περαιτέρω ιδιωτικές επενδύσεις, έως και τριπλάσιες από το ποσό που επενδύεται από δημόσιους πόρους.
Επιπλέον, μετά την επικύρωσή της από την Ουκρανία, τέθηκε σήμερα σε ισχύ η συμφωνία για τη σύνδεση της Ουκρανίας με το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» και το πρόγραμμα έρευνας και κατάρτισης της Ευρατόμ. Η συμφωνία υπεγράφη στις 12 Οκτωβρίου 2021 με την ευκαιρία της συνόδου κορυφής ΕΕ-Ουκρανίας. Πλέον, σε Ευρώπη και Ουκρανία, ερευνητές/ερευνήτριες και φορείς καινοτομίας, πανεπιστήμια και επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), έχουν κάθε δυνατότητα να συνεργάζονται επί ίσοις όροις για την επίτευξη κοινών στόχων και για την αντιμετώπιση κρίσιμων προκλήσεων. Ενόψει του συνεχιζόμενου ρωσικού επιθετικού πολέμου κατά της Ουκρανίας και της δέσμευσης της ΕΕ να προσφέρει απτά μέσα στήριξης στην ουκρανική κοινότητα έρευνας και καινοτομίας, η Ουκρανία θα συμμετάσχει στα προγράμματα «Ορίζων Ευρώπη» και Ευρατόμ χωρίς να υποχρεούται να συνεισφέρει οικονομικά για τα έτη 2021 και 2022. Η συνεισφορές από τις οποίες απαλλάχθηκε η Ουκρανία υπολογίζονται σε περίπου 20 εκατ. ευρώ.
Η στήριξη αυτή συμπληρώνει τις τρέχουσες πρωτοβουλίες «Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας για την Ουκρανία» (ERA4 Ukraine), «Horizon4Ukraine» και ΕΣΕ για την Ουκρανία, καθώς και το ειδικό πρόγραμμα υποτροφιών ύψους 25 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο των δράσεων Marie Skłodowska Curie (MSCA) για εκτοπισμένους/-ες ερευνητές και ερευνήτριες της Ουκρανίας.
Ιστορικό
Τον Φεβρουάριο του 2022, η Επιτροπή ενέκρινε το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας του ΕΣΚ, με το οποίο προσφέρονται ευκαιρίες χρηματοδότησης αξίας άνω των 1,7 δισ. ευρώ το 2022. Το ΕΣΚ, το οποίο δρομολογήθηκε τον Μάρτιο του 2021 ως σημαντική καινοτομία στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», διαθέτει συνολικό προϋπολογισμό άνω των 10 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027. Για να κινητοποιηθούν όλοι οι πόροι που είναι δυνατόν να διατεθούν ώστε να παρασχεθεί στήριξη που μπορεί να βοηθήσει την Ουκρανία σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, το πρόγραμμα εργασίας του ΕΣΚ τροποποιήθηκε ώστε να προκηρυχθεί πρόσθετη πρόσκληση υποβολής προτάσεων που απευθύνεται στην κοινότητα της υπερπροηγμένης τεχνολογίας της Ουκρανίας, η οποία έχει μεγάλες δυνατότητες δημιουργίας ρηξικέλευθων καινοτομιών. Τα τελευταία χρόνια, οι ουκρανικές νεοφυείς επιχειρήσεις αυξάνονται σταθερά και συμβάλλουν όλο και περισσότερο στην οικονομική ανάπτυξη της Ουκρανίας. Η δράση αυτή αναμένεται να ενισχύσει τα ουκρανικά τεχνολογικά οικοσυστήματα και να στηρίξει καινοτόμες λύσεις για την ανασυγκρότηση της ουκρανικής οικονομίας και των υποδομών της χώρας μετά τον πόλεμο.
Οι σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και της Ουκρανίας στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας χρονολογούνται από το 2002, όταν η Ευρωπαϊκή Κοινότητα και η Ουκρανία υπέγραψαν συμφωνία συνεργασίας στον τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας. Το 2015, η Ουκρανία συνδέθηκε πλήρως με το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ «Ορίζων 2020» (2014-2020)· 170 ουκρανικές οντότητες έχουν λάβει από την ΕΕ χρηματοδότηση ύψους περίπου 46 εκατ. ευρώ και πρωτοστατούν στην καινοτομία επιδεικνύοντας αριστεία στην κινητικότητα των ερευνητών και ερευνητριών, καθώς και στις μεταφορές και την ενέργεια. Το 2016, η Ουκρανία και η ΕΕ συνήψαν επίσης συμφωνία για τη σύνδεση της χώρας με το πρόγραμμα έρευνας και κατάρτισης της Ευρατόμ. Το πρόγραμμα έρευνας και κατάρτισης της Ευρατόμ αποσκοπεί στη βελτίωση των επιπέδων πυρηνικής ασφάλειας και ακτινοπροστασίας. Στις 10 Μαΐου 2022, η Επιτροπή ανακοίνωσε επίσημα τη δρομολόγηση του νέου προγράμματος MSCA4Ukraine, το οποίο αποτελεί μέρος των δράσεων Marie Skłodowska-Curie. Με συνολικό προϋπολογισμό 25 εκατ. ευρώ, το νέο πρόγραμμα θα δώσει σε επιστήμονες που έχουν εγκαταλείψει την Ουκρανία τη δυνατότητα να συνεχίσουν το έργο τους στην Ευρώπη και σε χώρες συνδεδεμένες με το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», συμβάλλοντας στη διαφύλαξη του συστήματος έρευνας και καινοτομίας της Ουκρανίας και της ελευθερίας της επιστημονικής έρευνας γενικότερα.
