Στο πλαίσιο του «Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων» η Ελλάδα αποκτά εντός του 2026 επτά δορυφόρους για την παρατήρηση γης. Πρόκειται για ένα σημαντικό έργο που χρηματοδοτείται από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0, συνολικού προϋπολογισμού 60 εκατ. ευρώ, με στόχο τα δορυφορικά δεδομένα και τα προϊόντα που θα προκύψουν από την επεξεργασία τους, να υποστηρίξουν τις προσπάθειες της χώρας μας σε ζητήματα που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Η σχετική συμφωνία για την κατασκευή και την εκτόξευση του σμήνους Μικροδορυφόρων υπεγράφη την Τρίτη 02 Ιουλίου, μεταξύ του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και της εταιρείας Open Cosmos, παρουσία του Υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρη Παπαστεργίου, του Υφυπουργού Κωνσταντίνου Κυρανάκη και του Γενικού Γραμματέα Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων Κωνσταντίνου Καράντζαλου.
Δορυφόροι made in Greece
Μέσω του προγράμματος μικροδορυφόρων ύψους 200 εκατ. ευρώ που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης, η χώρα σχεδιάζει να θέσει σε τροχιά 15 μικροδορυφόρους, θερμικής απεικόνισης, πολυφασματικούς και ραντάρ έως το 2026 αλλά και να αναπτύξει περαιτέρω την εγχώρια διαστημική βιομηχανία και το οικοσύστημα του space technology, μέσω του εργοστασίου δορυφόρων της Open Cosmos που θα ανοίξει στη χώρα μας, την Open Cosmos Aegean, η οποία αριθμεί σήμερα εννέα άτομα προσωπικό. Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο επικεφαλής της Rafel Jorda Siquier αλλά και η Διευθύντρια της Open Cosmos Aegean, Δρ. Μαρία Καλαμά, το αμέσως επόμενο διάστημα σχεδιάζεται και η ίδρυση εργοστασίου στην Ελλάδα, το οποίο θα είναι επιφορτισμένο με την κατασκευή και συναρμολόγηση των πολυφασματικών δορυφόρων παρατήρησης γης υψηλής ευκρίνειας. Αυτή την περίοδο δε, η εταιρεία βρίσκεται σε στάδιο επιλογής της κατάλληλης τοποθεσίας μεταξύ τριών τοποθεσιών εντός Αττικής, απόφαση που θα ληφθεί έως και το τέλος του τρέχοντος έτους. Στο πλαίσιο της ανάπτυξής της ωστόσο, αναμένεται να προχωρήσει και σε αύξηση του προσωπικού της κατά περίπου 20 άτομα, με τις ειδικότητες να έχουν ήδη αναρτηθεί στον ιστότοπό της.
Οι επτά μικροδορυφόροι τους οποίους θα κατασκευάσει η Open Cosmos, θα είναι εξοπλισμένοι με όργανα οπτικής παρατήρησης και θα καλύπτουν ευρύ φάσμα αναγκών, παρέχοντας δεδομένα και υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας οριζόντια σε μια σειρά φορέων του Δημοσίου, όπως για παράδειγμα τα Υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Ναυτιλίας.
Η εταιρεία θα κατασκευάσει δύο τύπους μικροδορυφόρων βάρους 100 κιλά έκαστος. Οι δύο εξ αυτών θα φέρουν κάμερες πολύ υψηλής ευκρίνειας οι οποίες θα καταγράφουν εικόνες με ευκρίνεια λιγότερη του ενός μέτρου ενώ οι υπόλοιποι πέντε θα φέρουν ένα σύστημα από κάμερες υψηλής ευκρίνειας πολυφασματικών και υπερφασματικών δεδομένων, καθώς και δέκτες Internet of Things (IoT) και συστήματα AIS (Automatic Identification System).
Όσο για τις εικόνες που θα συλλέγονται θα δίνουν τη δυνατότητα για παρατήρηση σε ανάλυση από 1 μέτρο έως 3 μέτρα και θα λειτουργούν συμπληρωματικά με τις διαθέσιμες σήμερα εικόνες του συστήματος Copernicus (ανάλυση 10μ) και της υπηρεσίας προγραμματισμού δορυφορικών λήψεων πολύ υψηλής ανάλυσης (30-50 εκατοστών) που ήδη υλοποιείται στο ΕΛΚΕΔ. Με τον τρόπο αυτό, η χώρα θα καλύψει με επάρκεια και αυτονομία ολόκληρο το φάσμα των αναγκών Τηλεπισκόπησης και Παρατήρησης Γης. Ο στόχος του συγκεκριμένου προγράμματος είναι διττός. Αφενός η χώρα να ανταποκριθεί σε μια σειρά από κρίσιμες εθνικές ανάγκες, λαμβάνοντας πολύτιμα δεδομένα σε σχεδόν πραγματικό χρόνο τα οποία θα συμβάλλουν στην έγκαιρη λήψη αποφάσεων και στη χάραξη πολιτικών σε σημαντικούς τομείς, όπως η πολιτική προστασία. Για την ακρίβεια οι δορυφόροι θα παρέχουν εικόνες υψηλής ανάλυσης και δεδομένα για την πρόληψη και την παρακολούθηση φυσικών καταστροφών, όπως πλημμυρών και πυρκαγιών, θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να παρακολουθεί και αναλύει τη θαλάσσια ρύπανση, πιθανές διαρροές πετρελαίου, ακραία καιρικά φαινόμενα και τις δραστηριότητες αλιείας στα χωρικά της ύδατα. Επιπλέον θα δίνουν την δυνατότητα παρακολούθησης των αλλαγών στη χρήση γης, συνεπικουρώντας με τον τρόπο αυτό το έργο του Κτηματολόγιο, της αποψίλωσης των δασών και της υγείας των καλλιεργειών σε όλη τη χώρα ώστε να λαμβάνονται αποφάσεις σχετικά με την κλιματική αλλαγή που στηρίζονται σε δεδομένα. Παράλληλα θα συμβάλλουν στην αξιολόγηση της εφικτότητας των έργων ανανεώσιμης ενέργειας και στην παρακολούθηση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων φωτοβολταϊκών και αιολικών πάρκων ενώ θα παρέχουν δεδομένα για τη χρήση γης, την υγεία των καλλιεργειών και τις επιπτώσεις της καταστροφής των δασών στην Ελλάδα.
Αφετέρου βέβαια, θα συνδράμουν στην ενίσχυση της εγχώριας βιομηχανίας, η οποία διασφαλίζεται, μέσα από την ανάπτυξη προγράμματος υποστήριξης και εμπορευματοποίησης που προβλέπει την συμμετοχή κατά 30% της Ελληνικής Διαστημικής Βιομηχανίας. Ήδη άλλωστε στους συνεργάτες της Open Cosmos Aegean περιλαμβάνονται 6 ελληνικές εταιρείες. Συγκεκριμένα η Planetek Hellas, η Nova ICT, η EMTECH-Space, η Libre Space Foundation, η Adamant Composites και η Priority Consultants.
Δημ. Παπαστεργίου: “Με αυτό το διαστημικό πρόγραμμα θα ανταποκριθούμε σε μια σειρά από κρίσιμες εθνικές ανάγκες”
Κατά την υπογραφή της συμφωνίας, ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου υπογράμμισε τη σημασία της τεχνολογίας στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και στην προστασία του περιβάλλοντος. «Υλοποιούμε ως χώρα για πρώτη φορά ένα τέτοιο διαστημικό πρόγραμμα κι αυτό έχει τεράστια σημασία, καθώς το σχεδιάσαμε εξαρχής, ώστε να ανταποκριθούμε σε μια σειρά από κρίσιμες εθνικές ανάγκες. Μέσω της ανάπτυξης σμήνους μικροδορυφόρων θα διαθέτουμε πολύτιμα δεδομένα σε σχεδόν πραγματικό χρόνο τα οποία θα συμβάλλουν στην έγκαιρη λήψη αποφάσεων και στη χάραξη πολιτικών σε σημαντικούς τομείς, όπως η πολιτική προστασία. Για παράδειγμα, με τους εφτά αυτούς μικροδορυφόρους θα έχουμε πολυφασματικά δεδομένα που θα καλύπτουν καθημερινά όλη την Ελληνική επικράτεια. Με αυτόν τον τρόπο θα παρακολουθούμε τις διαχρονικές μεταβολές του περιβάλλοντος. Σε μια εποχή που συνεχώς βιώνουμε παγκοσμίως τα αποτελέσματα της κλιματικής κρίσης, αξιοποιούμε τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και επενδύουμε στο διάστημα αποκτώντας μια μοναδική “τεχνολογική εργαλειοθήκη”. Με τη βοήθεια της θα προστατεύσουμε ανθρώπινες ζωές και τη φύση. Παράλληλα, μέσω τους Προγράμματος ενισχύεται η ελληνική διαστημική βιομηχανία με σημαντικά οφέλη για την οικονομία και την κοινωνία» τόνισε χαρακτηριστικά.
Ο Υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κωνσταντίνος Κυρανάκης από την πλευρά του δήλωσε: «Η χώρα μας για πρώτη φορά κατασκευάζει και αποκτά δορυφόρους Ελληνικής κυριότητας. Όχι για να κοιτά στο διάστημα, αλλά για να αυξήσει τις επιχειρησιακές της δυνατότητες στη γη. Η αντιμετώπιση πυρκαγιών και συνολικά της κλιματικής κρίσης, η καταγραφή παράνομων μεταναστευτικών ροών, η αγροτική πολιτική, η δόμηση και πολλοί ακόμη τομείς θα αποκτήσουν σημαντική βοήθεια “από ψηλά”. Ταυτόχρονα, δίνεται η ευκαιρία σε πολλούς Έλληνες μηχανικούς μεγάλης εξειδίκευσης να απασχοληθούν με υψηλούς μισθούς αλλά και σε Ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου να συμμετέχουν στην επένδυση και να αναβαθμίσουν τις δυνατότητές τους. Θα δουλέψουμε στενά με την Open Cosmos Aegean ώστε η χώρα μας να προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις και να μεγαλώσει το οικοσύστημα του space technology».
Ο Γενικός Γραμματέας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, Κωνσταντίνος Καράντζαλος υπογράμμισε: «Το συγκεκριμένο διαστημικό πρόγραμμα προέκυψε μέσα από μια άκρως ανταγωνιστική διαδικασία με 7 διαφορετικές προτάσεις και κοινοπραξίες στις οποίες συμμετείχαν οι σημαντικότερες Ευρωπαϊκές και Ελληνικές εταιρίες. Η κοινοπραξία που επιλέχθηκε από την ESA θα κατασκευάσει και θα θέσει σε τροχιά 7 ελληνικούς δορυφόρους που θα φέρουν καινοτόμα payloads για την κάλυψη σημαντικών αναγκών του ελληνικού δημοσίου. Μαζί και με τα υπόλοιπα έργα που υλοποιούνται από τη Γενική Γραμματεία Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων και την Ελληνική Διαστημική Υπηρεσία, δημιουργείται ένα πρωτοφανές momentum για το ελληνικό διαστημικό οικοσύστημα, στην ανάπτυξη καινοτομίας, δεξιοτήτων και την διατήρηση υψηλά εκπαιδευμένου, επιστημονικού προσωπικού στη χώρα μας».
