Αξιοσημείωτες προόδους ειδικά σε ότι έχει να κάνει με τις υποδομές FTTP αλλά και σημαντικές καθυστερήσεις στην υιοθέτηση του ψηφιακού μετασχηματισμού από τις ΜμΕ καθώς και στην εκπαίδευση των ψηφιακών ικανοτήτων, αποτυπώνονται στην Έκθεση DESI της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2023 που δόθηκε χθες στην δημοσιότητα.
Όπως καταγράφεται στην έκθεση, η Ελλάδα έχει περιθώρια να βελτιώσει τις επιδόσεις της για να συμβάλει στους στόχους και τους στόχους της Ψηφιακής Δεκαετίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), εν όψει μιας επιτυχημένης ψηφιοποίησης που προάγει την ανταγωνιστικότητα, την ανθεκτικότητα, την κυριαρχία, τις ευρωπαϊκές αξίες και τη δράση για το κλίμα.
Το 2023, η Ελλάδα σημείωσε αξιοσημείωτη πρόοδο στην ανάπτυξη υποδομής συνδεσιμότητας Fiber to the Premises (FTTP) και στην ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις όσον αφορά το μερίδιο των ειδικών στις ΤΠΕ στην απασχόληση και στο βασικό επίπεδο της ψηφιακής έντασης των ΜΜΕ.
Αν και η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει σχετικά χαμηλό επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας, έχει αντιστρέψει την τάση σε σχέση με τα τελευταία 5 χρόνια. Η ψηφιακή μετάβαση της Ελλάδας βασίζεται σε μια ισχυρή πολιτική δέσμευση και μια συνολική στρατηγική ψηφιακoύ μετασχηματισμού την περίοδο 2020-2025. Ξεκίνησε εστιάζοντας στην ψηφιοποίηση υπηρεσιών για ανθρώπους και επιχειρήσεις και οι συνεχείς προσπάθειες αποφέρουν απτά αποτελέσματα.
Στοχεύει επίσης στην ψηφιοποίηση άλλων κρίσιμων δημόσιων τομέων όπως η εκπαίδευση, η δικαιοσύνη, η υγειονομική περίθαλψη, και σε οικονομικούς τομείς που έχουν ακόμη μεγάλες αναξιοποίητες δυνατότητες. Συνολικά, αυτές οι πρωτοβουλίες, σύμφωνα με ειδικές συστάσεις του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, που επωφελήθηκαν από τη χρηματοδότηση στο πλαίσιο του RRF σε μια κρίσιμη στιγμή. Ωστόσο, από τότε που η Ελλάδα ξεκίνησε την ψηφιακή της καθυστερημένη μετάβαση, ορισμένες διαρθρωτικές προκλήσεις εξακολουθούν να εκκρεμούν. Ειδικότερα, η έλλειψη προόδου στις ψηφιακές δεξιότητες του πληθυσμού αποτελούν εμπόδιο για να οδηγηθεί σταθερά η ανταγωνιστικότητα της χώρας και η ευημερία, παρά τις υψηλές επενδύσεις στην ψηφιακή εκπαίδευση και κατάρτιση. Σύμφωνα με την ειδική έρευνα του Ευρωβαρόμετρου «Ψηφιακή Δεκαετία 2024», το 75% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα είπε ότι η ψηφιοποίηση των καθημερινών δημόσιων και ιδιωτικών υπηρεσιών διευκολύνει τη ζωή τους, ελαφρώς πάνω από το μέσος όρος της ΕΕ 73%.
Το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ελλάδας (RRP) αποτελεί το 22,1% του συνολικού προϋπολογισμού της στην ψηφιακή μετάβασης (7,78 δισ. ευρώ) με ισχυρή προτεραιότητα τον μετασχηματισμό της δημόσιας διοίκησης και για την ψηφιοποίηση της οικονομίας, ιδιαίτερα των ΜΜΕ. Επίσης, επενδύει σημαντικά στην αύξηση των ψηφιακών δεξιοτήτων του πληθυσμού. Στο πλαίσιο της Πολιτικής Συνοχής, επιπλέον ποσό 2,7 δισεκατομμύρια ευρώ (13% του συνόλου χρηματοδότησης της χώρας) διατίθεται στον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας.
Δύο κύρια πλεονεκτήματα ή τομείς προόδου
Υποδομές συνδεσιμότητας
Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα υστερεί όσον αφορά την ανάπτυξη δικτύων οπτικών ινών για την παροχή συνδεσιμότητας gigabit για όλους, το Εθνικό Ευρυζωνικό Σχέδιο 2021-2027 αρχίζει να αποδίδει καρπούς, επιτυγχάνοντας αύξηση κατά 10 % της κάλυψης VHCN/FTTP κατά το παρελθόν έτος. Οι τρέχουσες τάσεις της αγοράς, με νέους φορείς εκμετάλλευσης ινών, θα συμβάλουν επίσης στην ενίσχυση αυτής της θετικής τάσης κατά τα προσεχή έτη.
Ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών
Όσον αφορά την ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών για τις επιχειρήσεις, με βαθμολογία 86,2 %, οι επιδόσεις της Ελλάδας υπερβαίνουν τον μέσο όρο της ΕΕ (85,4), αντιπροσωπεύοντας πρόσφατη ετήσια αύξηση 17,5 %. Όσον αφορά τις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες για τους πολίτες, αν και οι επιδόσεις της Ελλάδας είναι ελαφρώς χαμηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ (75,9 έναντι 79,4), καταγράφει επίσης πρόσφατη ετήσια αύξηση 17,5 %.
Δύο βασικές αδυναμίες ή τομείς που πρέπει να βελτιωθούν
Ψηφιοποίηση των ΜΜΕ
Οι ελληνικές ΜΜΕ έχουν σχετικά μέτριο επίπεδο καινοτομίας και χαμηλό επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας. Το 2023, μόνο το 43,3 % των ΜΜΕ είχαν τουλάχιστον ένα βασικό επίπεδο ψηφιακής έντασης, κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ (57,7 %). Οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα έχουν επίσης χαμηλό επίπεδο υιοθέτησης προηγμένων τεχνολογιών, με το 33,5 % των επιχειρήσεων να έχουν υιοθετήσει AI, cloud ή ανάλυση δεδομένων το 2023, κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 54,6 %. Ωστόσο, το δυναμικό οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων παραμένει θετικό σημάδι ενός ψηφιακού οικοσυστήματος ανάπτυξης.
Ψηφιακές δεξιότητες και ειδικοί ΤΠΕ
Η Ελλάδα δεν έχει ακόμη ανταποκριθεί στην πρόκληση της κατάρτισης του πληθυσμού της στο επίπεδο των ψηφιακών δεξιοτήτων που απαιτούνται, παρά τα πολλά πρόσφατα μέτρα, επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις. Το 2023, μόνο το 52,4 % του πληθυσμού διέθετε τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες (μέσος όρος της ΕΕ 55,5 %), γεγονός που σημαίνει ότι δεν έχει σημειωθεί πρόοδος από την προηγούμενη συλλογή δεδομένων το 2021. Ο αριθμός των ειδικών ΤΠΕ όσον αφορά το ποσοστό απασχόλησης είναι 2,4 %, πολύ χαμηλότερος από τον μέσο όρο της ΕΕ (4,8 %), παρά την αυξανόμενη ζήτηση.
Στρατηγικός χάρτης πορείας της Ελλάδας για την ψηφιακή δεκαετία
Ο ελληνικός χάρτης πορείας καταδεικνύει ότι η χώρα σχεδιάζει μια σημαντική προσπάθεια για την επίτευξη των στόχων και στόχων της Ψηφιακής Δεκαετίας. Θέτει στόχους και για τους 14 βασικούς δείκτες επιδόσεων (ΒΔΕ) και, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι στόχοι ευθυγραμμίζονται με τις φιλοδοξίες της ΕΕ για το 2030, ενώ ορισμένοι είναι χαμηλότεροι, όπως για παράδειγμα οι στόχοι για τη μέτρηση της υιοθέτησης προηγμένων τεχνολογιών από τις επιχειρήσεις. Για να επιτύχει τον ψηφιακό της μετασχηματισμό, η Ελλάδα σχεδιάζει να διαθέσει συνολικό προϋπολογισμό (εξαιρουμένων των ιδιωτικών επενδύσεων) που εκτιμάται σε 5,1 δισ. ευρώ (2,3 % του ΑΕΠ).
Ψηφιακά δικαιώματα και αρχές
Το ειδικό Ευρωβαρόμετρο «Ψηφιακή δεκαετία 2024» παρέχει πληροφορίες σχετικά με την αντίληψη των ψηφιακών δικαιωμάτων. Αναφέρει ότι μόνο το 33 % των ερωτηθέντων στην Ελλάδα πιστεύει ότι η ΕΕ προστατεύει καλά τα ψηφιακά δικαιώματά τους (+ 1 % σε σύγκριση με το 2023), σημαντικά κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 47 %. Οι ανησυχίες κλιμακώνονται, με το 62 % να ανησυχεί για την ασφάλεια των παιδιών στο διαδίκτυο (+ 2 %) και το 51 % για τον έλεγχο των προσωπικών δεδομένων. Συνολικά, οι Έλληνες ερωτηθέντες φαίνεται να ανησυχούν περισσότερο για τα ψηφιακά τους δικαιώματα και αρχές από τον μέσο όρο της ΕΕ. Τα πορίσματα αυτά υπογραμμίζουν την ανάγκη ενίσχυσης των ψηφιακών δικαιωμάτων σε εθνικό επίπεδο. Θετικό είναι ότι το 85 % των ερωτηθέντων εκτιμούν τις ψηφιακές τεχνολογίες για τη σύνδεση με φίλους και οικογένεια, ποσοστό που υπερβαίνει τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 83 %.
Συστάσεις της Κομισιόν
Η Ελλάδα πρέπει να βελτιώσει τις επιδόσεις της όσον αφορά τους στόχους και τους στόχους της ψηφιακής δεκαετίας, να προωθήσει την ανταγωνιστικότητα, την ανθεκτικότητα, την κυριαρχία και να προωθήσει τις ευρωπαϊκές αξίες και τη δράση για το κλίμα.
Υποδομές συνδεσιμότητας
Παρακολούθηση της προόδου όσον αφορά την κάλυψη των gigabit, ώστε να εντοπιστούν τυχόν εναπομείναντα επενδυτικά κενά για την επίτευξη του στόχου για το 2030.
Ψηφιοποίηση των ΜΜΕ
Να εξετάσουν το ενδεχόμενο ενίσχυσης των συνθηκών-πλαισίων ώστε να μπορέσουν οι λιγότερο ψηφιακά ώριμες ΜΜΕ να υιοθετήσουν την ψηφιακή μετάβαση· και όλες οι επιχειρήσεις να επωφεληθούν από την οικονομία των δεδομένων υιοθετώντας προηγμένη τεχνολογία (AI, cloud, data analytics) και αποκτώντας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Ψηφιακές δεξιότητες
Να επανεξετάσει και να εξετάσει κατά πόσον τα πρόσθετα στοχευμένα μέτρα για την κατάρτιση του πληθυσμού επαρκούν για την επίτευξη του στόχου, την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της οικονομίας και της κοινωνίας και την επίτευξη ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς. Ενίσχυση της στρατηγικής και των μέτρων για την αύξηση του ποσοστού των ειδικών ΤΠΕ στην απασχόληση και διατήρηση των καλύτερων ταλέντων.
