Η Τήλος φιλοδοξεί να γίνει νησί μηδενικών αποβλήτων. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι τόσο τα υλικά όσο και τα οργανικά απόβλητα ανακυκλώνονται και επαναχρησιμοποιούνται με άλλες μορφές, είτε ως νέα υλικά, είτε ως κομπόστ είτε ακόμα και ως έργα σύγχρονης τέχνης. Πρόκειται για το πιλοτικό πρόγραμμα «Just Go Zero Tilos», το οποίο αποτελεί μια πρωτοβουλία της πολυεθνικής εταιρείας Polygreen και υλοποιείται σε συνεργασία με τη Δημοτική Αρχή Τήλου και με την έγκριση της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.
Στο νησί υπάρχουν πλέον τρεις μικρότεροι από το συνηθισμένο σε μέγεθος κάδοι, στους οποίους εναποτίθενται διαφορετικών ειδών απορρίμματα. Αυτό διότι κάθε επιχείρηση, κάθε κατοικία, κάθε δημόσια και ιδιωτική δομή διαθέτει τον δικό της κάδο όπου κάνει διαχωρισμό των απορριμμάτων σε ανακυκλώσιμα και μη.
Ύστερα, οι εργαζόμενοι της Polygreen με ένα ηλεκτρικό βανάκι, προκειμένου να μην επιβαρύνεται με καυσαέριο και το νησί, περνούν πόρτα – πόρτα για τη συγκομιδή των απορριμμάτων. Εν συνεχεία αυτά μεταφέρονται στο Κέντρο Κυκλικής Καινοτομίας (3K) της Polygreen το οποίο έχει αντικαταστήσει τον ΧΥΤΑ και είναι εξοπλισμένο με σύγχρονα μηχανήματα, όπου γίνεται περαιτέρω διαλογή, συμπίεση, απολύμανση και προετοιμασία για ανακύκλωση, κομποστοποίηση ή ενεργειακή αξιοποίηση των αποβλήτων.
Η μεταστροφή του νησιού σε αυτή την πιο βιώσιμη λύση διαχείρισης απορριμμάτων δεν ήταν φυσικά εύκολη υπόθεση. H ενεργή συμμετοχή των κατοίκων και των επιχειρήσεων στο Just Go Zero Tilos επιτεύχθηκε έπειτα από συνεχή ενημέρωση, υποστήριξη της τοπικής κοινότητας καθώς επίσης και δράσεις ευαισθητοποίησης και εκπαιδεύσεις των κατοίκων και των επιχειρηματιών του νησιού. Οι μεγαλύτεροι ήταν εκείνοι που ήταν πιο διστακτικοί στο νέο εγχείρημα, ενώ οι νεότεροι προσαρμόστηκαν αμέσως, παρακινώντας πολύ γρήγορα και τις οικογένειές τους. Τα αποτελέσματα της ανακύκλωσης είναι πράγματι αξιοθαύμαστα, αφού μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα ο ΧΥΤΑ έκλεισε, το νησί εξετράπη πλήρως από την ταφή απορριμμάτων, η ανακύκλωση έφτασε σε ποσοστό 85 %, η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων εναρμονίστηκε με το νέο σχέδιο και δημιουργήθηκαν 10 νέες θέσεις εργασίας.
Πώς λειτουργεί το Just Go Zero
Στη βάση της λύσης του Just Go Zero βρίσκεται η σωστή διαλογή των αποβλήτων στην πηγή, για την επίτευξη της οποίας διατέθηκε σε κάθε νοικοκυριό και επιχείρηση της Τήλου ειδικός εξοπλισμός για τη χωριστή συλλογή τους. Η συλλογή των διαχωρισμένων αποβλήτων γίνεται πόρτα-πόρτα, στις μέρες που καθορίζονται και επικοινωνούνται από τον Δήμο, και εντατικοποιούνται τη θερινή περίοδο που αυξάνονται δραστικά οι επισκέπτες στο νησί.
Στη συνέχεια τα απόβλητα μεταφέρονται στο Κέντρο Κυκλικής Καινοτομίας (3Κ) που αντικατέστησε τον ΧΥΤΑ και εξοπλίστηκε με σύγχρονα μηχανήματα και τεχνολογικές εφαρμογές. Εκεί γίνεται η περαιτέρω διαλογή και προετοιμασία των αποβλήτων για ανακύκλωση, κομποστοποίηση ή ενεργειακή αξιοποίηση.
Το πρόγραμμα υποστηρίζεται από ειδική καινοτόμο πλατφόρμα, η οποία καταγράφει τον όγκο των αποβλήτων που συλλέγονται στις τρεις βασικές κατηγορίες του Προγράμματος (ανακυκλώσιμα, μη ανακυκλώσιμα και οργανικά) ανά νοικοκυριό και συνολικά. Μέσα από την πλατφόρμα, κάτοικοι και επιχειρήσεις μπορούν να γνωρίζουν την ποσότητα των υλικών που ανακυκλώνουν, σε πραγματικό χρόνο. H ενημέρωση με τα δεδομένα αυτά τους δίνει επιπλέον κίνητρο να επιτύχουν ολοένα και υψηλότερα ποσοστά ανακύκλωσης.
Το Just Go Zero Tilos προβλέπει επίσης την αξιοποίηση ειδικών ρευμάτων αποβλήτων, όπως παλιές συσκευές ή μικρά έπιπλα, τα οποία μεταφέρονται στο νέο Κέντρο Δημιουργικής Αξιοποίησης Υλικών για να επισκευαστούν ή να γίνουν πρώτη ύλη για καλλιτεχνική δημιουργία. Το αμέσως επόμενο διάστημα, στο Κέντρο θα φιλοξενηθούν οι καλλιτέχνες The New Raw και Hypercompf, οι οποίοι θα αναδείξουν στην πράξη την έννοια του upcycling και της κυκλικότητας μέσα από καλλιτεχνικές δημιουργίες και εικαστικές εγκαταστάσεις εμπνευσμένες από τον τοπικό χαρακτήρα.
Επιπρόσθετα, στην Τήλο λειτουργεί πλέον μόνιμα το «Point Zero» ως σταθερό σημείο πληροφόρησης για το Πρόγραμμα, όπου κάτοικοι και επισκέπτες μπορούν να απευθύνονται για οδηγίες προκειμένου να χρησιμοποιούν και να αξιοποιούν σωστά το σύστημα, τον εξοπλισμό και τις υποδομές του Just Go Zero. Μακροπρόθεσμα στο «Zero Point» θα εκτίθενται έργα και δημιουργίες από το Κέντρο Δημιουργικής Αξιοποίησης Υλικών.
Το πρόγραμμα «Just Go Zero Tilos» παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε ανοιχτή εκδήλωση την περασμένη Τρίτη στο λιμάνι της Τήλου, με ομιλίες των Υπουργών Επικρατείας, Άκη Σκέρτσου και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα αλλά και τοπικών παραγόντων όπως η Δήμαρχος Τήλου κ. Μαρία Καμμά – Αλιφέρη και ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου κ. Γιώργο Χατζημάρκο.
