Η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης (AI) και οι κίνδυνοι που συνδέονται με αυτή δεν θα πρέπει να εγκαταλειφθούν «στα καπρίτσια» της αγοράς, προειδοποίησαν σήμερα ειδικοί του ΟΗΕ που ζήτησαν να υιοθετηθούν εργαλεία διεθνούς συνεργασίας, χωρίς ωστόσο να φτάσουν στο σημείο να προτείνουν τη σύσταση παγκόσμιας υπηρεσίας εποπτείας.
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες προχώρησε στη σύσταση πριν έναν χρόνο αυτής της επιτροπής που αποτελείται από περίπου 40 ειδικούς στον τομέα των τεχνολογιών, του δικαίου και της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, οι οποίοι προέρχονται από τον ακαδημαϊκό κόσμο, την πολιτική αλλά και από τον ιδιωτικό τομέα και εταιρείες όπως η Microsoft, η Google-Alphabet και η OpenAI.
Η τελική τους έκθεση – που δόθηκε στη δημοσιότητα μερικές ημέρες πριν τη «Σύνοδο του Μέλλοντος» (Summit of the Future) η οποία θα διεξαχθεί στη Νέα Υόρκη-παρατηρεί «το έλλειμμα παγκόσμιας διακυβέρνησης σε θέματα AI» και τον σχεδόν πλήρη αποκλεισμό των αναπτυσσόμενων χωρών από τις συζητήσεις για το θέμα.
Από τις 193 χώρες μέλη του ΟΗΕ, μόνο επτά έχουν ενταχθεί και στις επτά μεγάλες πρωτοβουλίες για την εποπτεία της AI – που έχουν λάβει η G20, το Συμβούλιο της Ευρώπης και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ)–, ενώ 118 – κυρίως οι χώρες του νότου– δεν έχουν ενταχθεί σε καμία.
Ωστόσο η ίδια η «διασυνοριακή» φύση των τεχνολογικών αυτών «απαιτεί μια παγκόσμια προσέγγιση», υπογράμμισε η επιτροπή.
«Η AI θα πρέπει να εξυπηρετεί την ανθρωπότητα με ίσο και σίγουρο τρόπο», τόνισε αυτή την εβδομάδα ο Γκουτέρες. «Χωρίς έλεγχο, οι κίνδυνοι που εγείρει η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να έχουν σοβαρές επιπλοκές στη δημοκρατία, την ειρήνη και τη σταθερότητα».
Σε αυτό το πλαίσιο η επιτροπή των ειδικών ζητεί από τις χώρες μέλη του ΟΗΕ να υιοθετήσουν εργαλεία για μια καλύτερη παγκόσμια συνεργασία, να ενθαρρύνουν την πρόοδο της ανθρωπότητας και να αποφύγουν τα ολισθήματα.
Διότι «κανείς δεν μπορεί σήμερα να προβλέψει την εξέλιξη αυτών των τεχνολογιών».
Υπό αυτές τις συνθήκες, «η ανάπτυξη, η διεύρυνση και η χρήση αυτή της τεχνολογίας δεν μπορούν να αφεθούν μόνο στα καπρίτσια των αγορών», επέμεινε η επιτροπή, υπογραμμίζοντας τον «κρίσιμο» ρόλο των κυβερνήσεων και των περιφερειακών οργανισμών.
Το πρώτο εργαλείο που προτείνει η επιτροπή είναι η σύσταση μιας διεθνούς ομάδας ειδικών επιστημόνων επί της AI, βασισμένη στα πρότυπα της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC).
Η πρόταση για τη σύστασης αυτής της επιτροπής αναφέρεται και στο σχέδιο Παγκοσμίου Ψηφιακού Συμφώνου, που βρίσκεται ακόμη υπό συζήτηση, και αναμένεται να υιοθετηθεί την Κυριακή από τις 193 χώρες μέλη του ΟΗΕ στη «Σύνοδο του Μέλλοντος».
Οι ειδικοί συστήνουν εξάλλου να υπάρξει διακυβερνητικός πολιτικός διάλογος με στόχο την υιοθέτηση ρυθμιστικών κανόνων και την ίδρυση ταμείου προκειμένου να βοηθηθούν οι χώρες που έχουν μείνει πίσω.
Αντίθετα δεν στηρίζουν την ιδέα μιας διεθνούς υπηρεσίας αρμόδιας για την εποπτεία της AI, εκτιμώντας ότι αυτό ενδέχεται να είναι απαραίτητο «αν οι κίνδυνοι από την τεχνητή νοημοσύνη γίνουν πιο σοβαροί, πιο συγκεκριμένοι».
Αν και θεωρούν «άσκοπο» να καταρτιστεί ένας ολοκληρωμένος κατάλογος με τους κινδύνους της AI, ενός τομέα που αναπτύσσεται πολύ γρήγορα και του οποίου κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την εξέλιξη, αναφέρθηκαν σε κάποιους, όπως η παραπληροφόρηση που απειλεί τη δημοκρατία, τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη χρήση της από εγκληματικές οργανώσεις ή τη δημιουργία deepfake βίντεο, κυρίως σεξουαλικού περιεχομένου.
