Η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει ισχυρός παράγοντας παγκοσμίως, όσον αφορά στην επιστημονική παραγωγή και τα τεχνολογικά αποτελέσματα. Ωστόσο, η θέση της διαβρώνεται σταδιακά, καθώς οι σημαντικότεροι εμπορικοί εταίροι της ΕΕ βελτιώνουν τις επιδόσεις τους στον τομέα της καινοτομίας με ταχύτερο ρυθμό τα τελευταία χρόνια.
Αυτό προκύπτει από την έκδοση για το 2022 της νέας έκθεσης επιδόσεων στους τομείς της επιστήμης, της έρευνας και της καινοτομίας (Science, Research and Innovation Performance of the EU – SRIP), που έδωσε στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στην οποία αναλύονται οι επιδόσεις της ΕΕ στον τομέα της καινοτομίας σε παγκόσμιο πλαίσιο.
Μολονότι αποτελεί μόλις το 6% του παγκόσμιου πληθυσμού, η ΕΕ αντιπροσωπεύει περίπου το 18% των παγκόσμιων επενδύσεων Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α) και το 21% των κορυφαίων επιστημονικών δημοσιεύσεων παγκοσμίως. Όσον αφορά την τεχνολογική παραγωγή, η ΕΕ κατέχει ηγετική θέση παγκοσμίως στον τομέα του κλίματος, με το 23% του συνόλου των αιτήσεων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Η ΕΕ συμβάλλει, επίσης, σημαντικά σε άλλους τομείς, όπως η βιοοικονομία (23%) και η υγεία (17%).
Οι επενδύσεις Ε&Α στην ΕΕ μειώθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης, ενώ υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ τομέων. Οι κορυφαίοι επενδυτές Ε&Α της ΕΕ στους τομείς της υγείας και των υπηρεσιών Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) αύξησαν τις επενδύσεις τους στην Ε&Α μεταξύ 2019 και 2020 (κατά 10,3% και 7,2%, αντίστοιχα), αλλά οι κορυφαίοι επενδυτές Ε&Κ της ΕΕ σε άλλους τομείς μείωσαν τις επενδύσεις τους στην Ε&Α κατά τη διάρκεια της κρίσης, όπως στους τομείς των παρόχων ΤΠΕ (-3,6%), των χημικών προϊόντων (-3,7%), της αυτοκινητοβιομηχανίας (-7,2%) και της αεροδιαστημικής (-22,6%).
Η έκθεση επισημαίνει, ακόμη, ότι η πανδημία του κορονοϊού και η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία κατέδειξαν πως η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει την ετοιμότητά της να αντιδρά γρήγορα και επαρκώς σε νέες απρόβλεπτες προκλήσεις. Επίσης, προειδοποιεί ότι η μείωση του επιχειρηματικού δυναμισμού στην ΕΕ θα έχει επιπτώσεις στην καινοτομία και στην οικονομική ανάπτυξη.
Η έκθεση υποστηρίζει ότι η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και της ικανότητας καινοτομίας της ΕΕ απαιτεί ανανεωμένη αποφασιστικότητα όσον αφορά την αντιμετώπιση μακροχρόνιων ζητημάτων, όπως οι αδυναμίες στην πρόσβαση σε χρηματοδότηση, τα κανονιστικά πλαίσια που δεν ευνοούν την καινοτομία, το συνεχιζόμενο χάσμα μεταξύ επιχειρήσεων με υψηλές επιδόσεις και ουραγών και η δυσκολία προσέλκυσης και διατήρησης ταλέντων. Αυτά τα ζητήματα θα πραγματεύεται το νέο ευρωπαϊκό θεματολόγιο καινοτομίας.
