της Σοφίας Μυττά
Σε μεταβατική φάση βρίσκεται η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, με τις πρόσφατες εξελίξεις να προμηνύουν σημαντικές αλλαγές. Η Elpedison και η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, δύο μεγάλες εταιρείες του κλάδου, είναι στο επίκεντρο των ανατροπών, καθώς οι εξελίξεις γύρω τους μπορεί να οδηγήσουν σε ένα νέο κύκλο συγχωνεύσεων και εξαγορών.
Η Elpedison βρίσκεται σε διαδικασία «ολλανδικής δημοπρασίας», όπου η Helleniq Energy και η Edison διαγωνίζονται για την απόκτηση του 100% της εταιρείας. Αν η Helleniq Energy επικρατήσει, όλα τα σενάρια για το μέλλον της Elpedison είναι ανοιχτά. Υπάρχει η πιθανότητα να συνάψει συμμαχίες ή εξαγορές μικρότερων παικτών για να ενισχύσει τη θέση της στην αγορά, όπου κατέχει σήμερα το 6,14%.
Παράλληλα, η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, μετά την πώλησή της στην αραβική Masdar, πιθανόν να εξετάζει την πώληση της θυγατρικής της, ΗΡΩΝ, η οποία κατέχει το 11,24% της αγοράς. Η ΗΡΩΝ αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους εναλλακτικούς παρόχους και η πώλησή της θα μπορούσε να επιφέρει σημαντικά οφέλη. Ωστόσο, δεν αποκλείεται η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ να επιδιώξει την ενίσχυση της θέσης της στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, αξιοποιώντας τη ρευστότητα της για να δημιουργήσει έναν ισχυρό ανταγωνιστή της ΔΕΗ.
Ένας πιθανός αγοραστής της Elpedison και της ΗΡΩΝ είναι η Protergia, της οποίας η διοίκηση έχει δηλώσει την πρόθεσή της για αύξηση του μεριδίου αγοράς στο 30%. Η Protergia έχει ήδη επεκταθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, αποκτώντας εταιρείες όπως η Watt + Volt και η Volterra, και δεν αποκλείεται να συνεχίσει τις εξαγορές για να απειλήσει τη δεσπόζουσα θέση της ΔΕΗ, η οποία διατηρεί το 52,53% της αγοράς.
Οι μεγάλες διεθνείς ηλεκτρικές διασυνδέσεις
Με στόχο να καταστεί η Ελλάδα εξαγωγέας πράσινης ενέργειας και να προωθηθούν οι στόχοι της ΕΕ για την πράσινη μετάβαση, το προκαταρκτικό δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης του ΑΔΜΗΕ για την περίοδο 2025-2034 περιλαμβάνει οκτώ μεγάλα έργα διεθνών διασυνδέσεων.
Μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης διασύνδεσης με τη Βουλγαρία, ο ΑΔΜΗΕ προχωράει στην ωρίμανση νέων διασυνδέσεων με την Ιταλία (1.000 MW), την Αλβανία (1.600 MVA) και την Τουρκία.
Η δεύτερη διασύνδεση με την Τουρκία και την Αλβανία, καθώς και η δεύτερη διασύνδεση με την Ιταλία, αναμένεται να ολοκληρωθούν έως το 2031. Τα έργα αυτά έχουν ήδη ενσωματωθεί στο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΔΠΑ) του Ευρωπαϊκού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ) και στο 10ετές πλάνο του ENTSO-E (TYNDP), ενώ η παράλληλα η TERNA θα εντάξει το έργο στο Πλάνο Ανάπτυξης του Ιταλικού Συστήματος.
Επιπλέον, για τη διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου, ο ΑΔΜΗΕ έχει προτείνει συμμετοχή στην εταιρεία Elica του ομίλου Κοπελούζου, που αποτελεί τον φορέα υλοποίησης του έργου. Το συγκεκριμένο έργο έχει χαρακτηριστεί ως “έργο αμοιβαίου ενδιαφέροντος” της ΕΕ και είναι υποψήφιο για χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Μετά το 2030, προγραμματίζεται η αναβάθμιση της διασύνδεσης Ελλάδας – Β. Μακεδονίας, ενώ το σχέδιο περιλαμβάνει επίσης δύο νέα μεγάλα έργα: τη διασύνδεση Ελλάδας – Γερμανίας, γνωστή ως Green Aegean Interconnector, και τη διασύνδεση Ελλάδας – Σαουδικής Αραβίας, γνωστή ως Saudi Greek Interconnector. Για την τελευταία, έχει ήδη ιδρυθεί η εταιρεία ειδικού σκοπού Saudi Greek Interconnection από τον ΑΔΜΗΕ και τον διαχειριστή του συστήματος μεταφοράς της Σαουδικής Αραβίας, National Grid, προκειμένου να προχωρήσει η εκπόνηση μελετών για την εμπορική βιωσιμότητα του έργου, το οποίο θα διευκολύνει τη μεταφορά καθαρής ενέργειας από τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή στην Ευρώπη.
Πυρετός διαβουλεύσεων για το Great Sea Inteconnector
Η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης, γνωστή ως Great Sea Interconnector, αντιμετωπίζει νέες προκλήσεις, παρά τη μεταβίβασή της από την EuroAsia Interconnector στον ΑΔΜΗΕ. Ο τελευταίος φέρεται να κατέβαλε αρκετά εκατομμύρια ευρώ για να αναλάβει το έργο, καθώς η προηγούμενη εταιρεία δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την αναγκαία χρηματοδότηση έγκαιρα.
Το διάστημα αυτό, ο ΑΔΜΗΕ πραγματοποιεί συναντήσεις στη Λευκωσία για να αντιμετωπίσει τις αντιρρήσεις της κυπριακής πλευράς, οι οποίες αφορούν το χρηματοδοτικό μοντέλο και την οικονομική επιβάρυνση των Κυπρίων καταναλωτών κατά τη διάρκεια της κατασκευής. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση προειδοποίησε την Κύπρο ότι, εάν δεν υπάρξει αλλαγή στάσης, το έργο, ύψους 2 δισ. ευρώ, κινδυνεύει να χάσει την επιδότηση των 657 εκατ. ευρώ.
Η γαλλική εταιρεία Nexans, υπεύθυνη για την κατασκευή του καλωδίου, υπογράμμισε την ανάγκη για γρήγορες αποφάσεις μέχρι τα μέσα Αυγούστου, προκαλώντας ένταση στις κυπριακές αρχές. Ταυτόχρονα, ο ΑΔΜΗΕ είναι σε διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για αναθεώρηση της χρηματοδότησης βάσει νέας μελέτης κόστους-οφέλους και συζητά επίσης με το κρατικό επενδυτικό ταμείο των ΗΠΑ, DFC.
Η Nexans έχει ήδη ξεκινήσει την λεπτομερή θαλάσσια έρευνα και την κατασκευή του καλωδίου, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη εντατικές διαπραγματεύσεις με την Siemens για την ολοκλήρωση των σταθμών μετατροπής, με στόχο την υπογραφή της σύμβασης εντός του 2024.
Εν τω μεταξύ, ο ΑΔΜΗΕ ενημέρωσε σήμερα Τετάρτη, ότι υποβλήθηκε μία δεσμευτική προσφορά για την εξαγορά του 20% της θυγατρικής εταιρείας της «Αριάδνη Interconnection ΑΕΕΣ», φορέα υλοποίησης της ηλεκτρικής διασύνδεσης Αττικής – Κρήτης. Την προσφορά υπέβαλε η State Grid International Development Belgium Ltd, συγγενής εταιρεία της κινεζικής State Grid που είναι ήδη μέτοχος του ΑΔΜΗΕ με ποσοστό 24 %.
Όπως εξηγεί ο ΑΔΜΗΕ, η δεύτερη φάση του διαγωνισμού για τη διάθεση ποσοστού 20% της «Αριάδνη Interconnection» ολοκληρώθηκε στις 26 Ιουλίου και η προσφορά που υποβλήθηκε βρίσκεται υπό αξιολόγηση.
Η ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με το ηπειρωτικό Σύστημα (Αττική) με ικανότητα μεταφοράς 1GW, τεχνολογίας συνεχούς ρεύματος (DC), αποτελεί το μεγαλύτερο και πολυπλοκότερο έργο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα και μια από τις τρεις βαθύτερες θαλάσσιες διασυνδέσεις παγκοσμίως.
Το κατασκευαστικό σκέλος του έργου, ένα από τα ελάχιστα παγκοσμίως που χρησιμοποιεί την καινοτόμο τεχνολογία VSC (Voltage Source Converters) για την μετατροπή του εναλλασσόμενου ρεύματος σε συνεχές, έχει σχεδόν ολοκληρωθεί, ενώ συνεχίζονται οι εργασίες καλωδίωσης και ανέγερσης του υπαίθριου εξοπλισμού, για να ακολουθήσει η ηλέκτριση του καλωδίου.
Κινητικότητα και στις επενδύσεις υποθαλάσσιων καλωδίων οπτικών ινών
Την ίδια στιγμή, η ελληνική κυβέρνηση εντατικοποιεί τις προσπάθειες για την ανάπτυξη υποθαλάσσιων καλωδίων οπτικών ινών, με στόχο τη βελτίωση της ψηφιακής συνδεσιμότητας και την επίσπευση της διαδικασίας παραχώρησης αιγιαλού και θαλάσσιου χώρου. Η τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου, που απαιτεί την έγκριση της Κτηματικής Υπηρεσίας εντός 50 ημερών, εφόσον υπάρχει περιβαλλοντική άδεια, καταργεί τα γραφειοκρατικά εμπόδια που είχαν «παγώσει» σημαντικά έργα ανάπτυξης δικτύων υψηλών ταχυτήτων.
Ενδεικτικό παράδειγμα η περίπτωση της Vodafone, η οποία ολοκλήρωσε την εγκατάσταση υποθαλάσσιων καλωδίων στο Αιγαίο και το Ιόνιο Πέλαγος, εξυπηρετώντας 10 νησιά και προσφέροντας σε περισσότερους από 10 εκατομμύρια κατοίκους και επισκέπτες πρόσβαση σε υπερυψηλές ταχύτητες internet.
Η τηλεπικοινωνιακή εταιρεία ανέλαβε επίσης το έργο του σταθμού προσαιγιάλωσης στο Τυμπάκι Κρήτης, συνδέοντας την Ελλάδα με το διεθνές καλωδιακό σύστημα 2Africa. Το έργο περιλαμβάνει την κατασκευή ενός νέου σταθμού, 30 χλμ. αγωγού και 280 χλμ. οπτικών ινών, καθιστώντας τον Τυμπάκι κεντρικό κόμβο συνδεσιμότητας.
Για να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη ζήτηση για υπηρεσίες γρήγορου internet, η Vodafone ίδρυσε τη Fiber2All, μια θυγατρική εταιρεία αποκλειστικά για την ανάπτυξη δικτύων οπτικών ινών. Η νέα εταιρεία εστιάζει στον σχεδιασμό, την κατασκευή και τη χονδρική πώληση της υποδομής οπτικών ινών, προσφέροντας μεγαλύτερη ευελιξία και αυτονομία στις αποφάσεις, με εξειδικευμένο προσωπικό και συνεργάτες.
Αυτή η κίνηση αναμένεται να επιταχύνει την επέκταση του δικτύου οπτικών ινών στην Ελλάδα, συμβάλλοντας σημαντικά στον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας.
