Τον πολυσχιδή αντίκτυπο της Τεχνητής Νοημοσύνης στον κόσμο της εργασίας –από τον τρόπο οργάνωσης και τον χώρο εργασίας μέχρι την εξαφάνιση ειδικοτήτων και την εμφάνιση νέων– ανέλυσε η επιστημονική συνεργάτιδα του Alba Graduate Business School, The American College of Greece, Δρ Ελένη Λάμπρου, κατά τη διάρκεια σχετικής διαδικτυακής συζήτησης του Economist.
Όπως εξήγησε η Δρ Λάμπρου, τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι η πανδημία COVID-19 επιτάχυνε τον ψηφιακό μετασχηματισμό σε αρκετούς κλάδους, αλλάζοντας σε μεγάλη κλίμακα τον τρόπο οργάνωσης της εργασίας, κυρίως μέσω της μετάβασης στην εξ αποστάσεως εργασία. Αυτή η αλλαγή πραγματοποιήθηκε απότομα και με πολύ περιορισμένο χρόνο για προετοιμασία και πειραματισμό. Ωστόσο, οι οργανισμοί και τα άτομα επέδειξαν αξιοσημείωτη προσαρμοστικότητα. Σε κάποιες περιπτώσεις, όπως ανέφερε η ίδια, οι μεταβολές που έχουν υπάρξει στο επιχειρηματικό μοντέλο κατ’ αυτή την περίοδο ενδέχεται να οδηγήσουν σε μακροπρόθεσμες αλλαγές στον τρόπο οργάνωσης της εργασίας.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο του επιταχυνόμενου ψηφιακού μετασχηματισμού, η ορμή της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) αναμένεται να ενισχυθεί. Οργανισμοί διαφορετικού μεγέθους και θέσης στην αγορά μπορούν τώρα να βρουν αξία στο AI ή να θεωρήσουν το AI ως απαραίτητο στοιχείο προσαρμογής στο περιβάλλον. Τα υπάρχοντα μοντέλα εργασίας μπορούν να βελτιωθούν χάρη στις δυνατότητες που προσφέρει η Τεχνητή Νοημοσύνη στον αυτοματισμό, τη λήψη αποφάσεων, τον συντονισμό και την αξιολόγηση της εργασίας. Το AI αναμένεται επίσης να βρει περαιτέρω εφαρμογές σε τομείς και επαγγέλματα που παραδοσιακά θεωρούνταν μη εφικτό να λειτουργήσουν εξ αποστάσεως λόγω της έμφασης που δίνουν στην ανθρώπινη αλληλεπίδραση και στην κατά περίπτωση αξιολόγηση μίας κατάστασης. Τέτοιοι τομείς είναι, για παράδειγμα, η ιατρική, τα νομικά επαγγέλματα ή η καλλιτεχνική δημιουργία.
Όσον αφορά τον αντίκτυπο του AI στην αγορά εργασίας, η Δρ Λάμπρου τόνισε ότι δεν φαίνεται πως η τεχνητή νοημοσύνη πρόκειται να οδηγήσει σε συνολική συρρίκνωση της απασχόλησης. Καθώς ορισμένες θέσεις εργασίας εκτοπίζονται, κυρίως αυτές που σχετίζονται με την παραγωγή, την υποστήριξη γραφείου και την εξυπηρέτηση πελατών, θα δημιουργηθούν επίσης νέες θέσεις εργασίας. Αυτές οι θέσεις εργασίας δεν θα περιορίζονται στην ανάπτυξη ή την πραγματική χρήση τέτοιων συστημάτων, αλλά και σε αναδυόμενους τομείς, όπως η διαχείριση κινδύνων για τα ανθρώπινα δικαιώματα ή η διαχείριση θεμάτων βιωσιμότητας. Σίγουρα, καθώς το AI γίνεται πιο διαδεδομένο απαιτείται επαγρύπνηση ώστε να διασφαλιστεί ότι πράγματι αυτές οι νέες θέσεις θα δημιουργηθούν και η πραγματικότητα θα ανταποκρίνεται στις αισιόδοξες αυτές προβλέψεις.
Ωστόσο, ακόμη και σήμερα, οι δεξιότητες των ατόμων των οποίων οι θέσεις εργασίας καταργούνται δεν αντιστοιχούν απαραίτητα σε αυτές που απαιτούνται στις νέες που δημιουργούνται, ανέφερε η Δρ Λάμπρου, διευκρινίζοντας ότι ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων, όπως γυναίκες, νέοι, μεγαλύτεροι σε ηλικία εργαζόμενοι, εθνικές μειονότητες και άτομα με περιορισμένο εκπαιδευτικό υπόβαθρο, φαίνεται να είναι πιο ευάλωτες στις τρέχουσες μεταβολές στην αγορά εργασίας. Η ανάπτυξη πολιτικών και στρατηγικών που υποστηρίζουν το εργατικό δυναμικό κατά τη μετάβαση προκύπτει ως θεμελιώδης πρόκληση. Υπάρχει σημαντικός χώρος για παρέμβαση τόσο από τους θεσμούς, όσο και από τους εκάστοτε οργανισμούς για την ανάπτυξη ανθρωποκεντρικών πρακτικών που διασφαλίζουν τη δια βίου μάθηση, την ανάπτυξη μεταβιβάσιμων δεξιοτήτων καθώς και την κατάλληλη υποστήριξη και προστασία των ατόμων κατά τη διάρκεια μεταβάσεων μεταξύ θέσεων εργασίας ή εντός και εκτός της αγοράς εργασίας .
Τοποθετούμενη για τα θέματα που προκύπτουν από ηθική σκοπιά σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη, η Δρ Λάμπρου τόνισε ότι, πέραν της δυνατότητας μιας εφαρμογής AI να λαμβάνει αποφάσεις που να ανταποκρίνονται σε έναν κώδικα ηθικής δεοντολογίας, είναι εξαιρετικά σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι εφαρμογές AI σχεδιάζονται με ηθικά ορθό τρόπο. Όλο και περισσότεροι οργανισμοί –ιδιαίτερα μεγάλες επιχειρήσεις– που αναπτύσσουν εφαρμογές AI φέρνουν αργά αλλά σταθερά την Ηθική στο επίκεντρο των στόχων τους για τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη τεχνολογιών AI.
Κλείνοντας, σχετικά με τις ανησυχίες ότι η τεχνητή νοημοσύνη δυνητικά θα αποκτήσει τόση ισχύ που θα καταστεί επικίνδυνη για την ευημερία των ανθρώπων, η Δρ. Λάμπρου τόνισε: «Όσο περισσότερο εμπλεκόμαστε με την τεχνητή νοημοσύνη, τόσο πιο επιτακτικά μπαίνει στο επίκεντρο της συζήτησης ένα ερώτημα: Τι είναι αυτό που κάνει έναν άνθρωπο, άνθρωπο; Αν προσπαθήσουμε να καταλάβουμε ποιος είναι ο πυρήνας ενός ανθρώπινου όντος, ποιες ποιότητες και ικανότητες διακρίνουν την ίδια την ανθρώπινη ιδιότητα, τόσο καλύτερα θα κατανοήσουμε τα όρια που έχει και θα ορίσουμε τα όρια που θα έπρεπε να έχει η τεχνητή νοημοσύνη – και θα μπορέσουμε να αποφύγουμε το να γίνει το AI συνώνυμο κάποιου Κακού».
